Pokazywanie postów oznaczonych etykietą skrzynka elektryczna. Pokaż wszystkie posty
Pokazywanie postów oznaczonych etykietą skrzynka elektryczna. Pokaż wszystkie posty

Jak zmierzyć prąd upływu (Leakage Current Test)

Po co mierzyć prąd upływu?
  • Obecnie prąd upływu szczególnie interesuje osoby projektujące zabezpieczenia instalacji telekomunikacyjnych.
  • By sprawdzić poprawność pracy urządzeń.
  • Dla sprawdzenia serwisowanych nieurządzeń (przed i po naprawie).

Co określamy prądem upływu?
W sprawnym urządzeniu jest to prąd przepływający od części czynnych urządzenia do ziemi.

Prąd upływu zawiera dwie składowe:
  • Składową czynną wywołaną upływnością izolacji.
  • Składową pojemnościową wynikającą z pojemności izolacji i pojemności przyłączonych kondensatorów (np. filtrów przeciwzakłóceniowych z kondensatorami Y).

Prąd upływowy płynie nie tylko przez rezystancję izolacji, ale i przez warystorowe ograniczniki przepięć - występujące zarówno w postaci dodatkowych urządzeń zabezpieczających, jak i znajdujące się wewnątrz urządzeń.

Duża pojemność filtrów przeciwzakłóceniowych w urządzeniach telekomunikacyjnych, komputerach, serwerach, sprzęcie biurowym, powoduje, że przy projektowaniu instalacji elektrycznej należy ją dzielić na obwody (przyjętą granicą jest 10 mA na obwód).
W urządzeniach o II i III klasie ochronności prąd upływowy może płynąć przez ciało człowieka, ponieważ części przewodzące, z którymi możliwy jest kontakt, nie są uziemione. Dla rządzeń przenośnych w I klasie ochronności prąd upływu może płynąć przez ciało człowieka po przerwaniu przewodu ochronnego PE i może przekraczać próg odczuwalności, ale powinien być mniejszy niż granica samouwolnienia. Uwaga: jeżeli w instalacji jednofazowej dojdzie do przerwania przewodu PE to przez ciało człowieka dotykającego przewodzącą część urządzenia II lub III klasy ochronności, przepłynie suma prądów upływowych ze wszystkich urządzeń ww. klas podłączonych do tego odizolowanego odcinak PE.

***

Prądu upływu nie można ocenić megaomomierzem lub na podstawie wyników pomiarów izolacji (brakuje np. pomiaru składowej pojemnościowej). By prąd upływowy mógł się objawić, aby w ogóle dał się zmierzyć, trzeba zamknąć jego obwód - stworzyć możliwość wypłynięcia poza badane urządzenie przez przewód ochronny, przewód wyrównawczy, przez naturalne uziemienie lub przez ciało człowieka.

Wartość składowej pojemnościowej IC prądu upływowego obwodu jest sumą prądów
płynących przez doziemną pojemność:
a) Przewodów nieekranowanych (0,01÷0,1 mA/m przy 230V) Większe wartości dotyczą przewodów o większym przekroju i/lub przewodów ułożonych w przewodzących rurach lub korytkach, bądź też przewodów ekranowanych (0,5÷1 mA/m przewodu).
b) Przyłączonych urządzeń, zwłaszcza silników o uzwojeniach umieszczonych w żłobkach uziemionego magnetowodu.
c) Kondensatorów przyłączonych do części przewodzących dostępnych lub też bezpośrednio do uziemionych przewodów PE (PEN) (zwłaszcza w filtrach przeciwzakłóceniowych).

W obwodzie, w którym największy spodziewany ustalony prąd różnicowy wynosi I∆max, wyłącznik różnicowoprądowy powinien mieć znamionowy różnicowy prąd zadziałania I∆n spełniając warunek:
I∆n ≥ 2 ⋅ kb ⋅ I∆max
kb jest współczynnikiem bezpieczeństwa (kb=1,2÷1,5).

Należy unikać stosowania urządzeń, których prąd upływu przekracza:
  • 0,75mA - dla urządzeń przenośnych
  • 3,50mA - dla urządzeń stacjonarnych
Bardziej szczegółwe dane wg. norm PN-T-42107:1993,  IEC 335-1  i  VDE 0700 T.1:

  • Urządzenia przenośne: 0.75 mA (zabezpieczenie klasy I)
  • Urządzenia stacjonarne posiadające silniki elektryczne: 3.5 mA  (zabezpieczenie klasy I)
  • Stacjonarne urządzenia grzewcze: 5.0 mA  (zabezpieczenie klasy I)
  • Przyrządy: 0.25 mA  (zabezpieczenie klasy II)
  • Inne: 3.5 mA

Jeżeli prąd upływu przekracza 10mA należy stosować przewody ochronne o minimalnym przekroju 10mm2 Cu (lub równoważnych). Zabezpiecza to przed śmiertelnym porażeniem, ponieważ w przypadku przerwy w przewodzie ochronnym to na wszystkich częściach przewodzących urządzenia pojawi się potencjał równy napięciu fazowemu.


Do badania prądu upływu stosuję następujący obwód pomiarowy:
Schemat pochodzi z materiałów serwisowych firmy Sony i właśnie taki układ stosuję.
Prąd upływu dla sprawnego urządzenia nie może przekraczać 0,5 mA (500mikroamperów), co oznacza dla pomiaru przeprowadzonego powyższą metodą zmierzone napięcie poniżej 0,75V. 




***


Impedancja ciała człowieka ma charakter rezystancyjno-pojemnościowy. Skóra ma charakter rezystancyjno-pojemnościowy, a organy wewnętrzne człowieka mają charakter rezystancyjny:
W przypadku prądów o dużej częstotliwości przez ciało człowieka przepływa głównie prąd naskórkowy, płynący po powierzchni skóry i tylko w niewielkiej części przepływa przez organy wewnętrzne człowieka.

Impedancja ciała na drodze ręka-ręka przy suchej skórze (kwantyl 50%), w zależności od napięcia dotykowego rażeniowego wynosi (PN-EN 50522 w tablica B.2): 
    25V - 3250 Ω
    50V - 2500 Ω
  125V - 1550 Ω
  200V - 1275 Ω
  220V - 1350 Ω
  225V - 1225 Ω
  400V -   950 Ω
1000V -   775 Ω

Jakie natężenie jest szkodliwe dla człowieka? Najbardziej ogólnie to:

  • 13..15 mA utrudnia lub uniemożliwia wypuszczenie z rąk uchwyconej elektrody.
  • Przy 15 mA i trochę powyżej, uniemożliwia uwolnienie się od uchwyconych elektrod. Przepływ prądu można wytrzymać około 15 s.
  • Prąd rażeniowy o natężeniu 25 mA i większym może spowodować wstrzymanie pracy serca. Jeżeli dzianie prądu trwa kilkanaście sekund następuje niebezpieczne dla życia migotanie komór serca.



Update: 2015.03.23
Create: 2015.03.23

Pomiar impedancji pętli zwarcia metodą spadku napięcia (metodą techniczną)

(wpis podczas zmian)

Pomiar metodą techniczną przeprowadza się za pomocą woltomierza i amperomierza. Poniżej film wyjaśniający taki pomiar.

Techniczna metoda pomiaru rezystancji lub natężenia (metoda czteropunktowa):

Dzieląc zmierzony spadek napięcia (wynikający z dołączonego obciążenia) przez natężenie prądu otrzymujemy wartość rezystancji pętli zwarcia - dlatego jest to pomiar impedancji pętli zwarciowej metodą spadku napięcia. W instalacjach niskiego napięcia składową reaktancją impedancji mierzonego obwodu można pominąć, a wyjątek mogą stanowić np.: miejsca zasilane z linii napowietrznych lub znajdujące się blisko transformatora. Wtedy do obciążenia dodaje się dławik lub kondensator o znanej impedancji, lub wykonuje pomiar np. samym dławikiem.
rezystancja pętli zwarcia / impedancja pętli zwarcia = cos (kąta fazowego pętli)

Rzeczywista część impedancji jest rezystancją. Impedancja i rezystancja w obwodach prądu stałego są równe. Możemy obliczyć całkowitą rezystancję w obwodzie prądu zmiennego (oraz stałego), licząc modułu impedancji, który jest równy całkowitemu oporowi w obwodzie.
Tak więc mierzymy moduł impedancji, a nie rezystancję, lecz zachowałem na potrzeby wyszukiwarek internetowych przyjęte nazewnictwo.

Układ sieciowy, w którym przeprowadziłem pomiary: TN-C-S.

Pomiar I  - salon:
Pomiar z lampą halogenową 150 W jako obciążeniem. Zmierzyłem wartość pętli zwarcia L-N gniazdka, do którego przyłączony jest sprzęt RTV w salonie:
(226,87 V  -  226,31 V)  /  0,6657 A = 0,84 Ω
226,87 V  /  0,84 Ω = 270 A   -> prąd zwarcia L-N
270 A  /  16 A = 16,9   -> krotność prądu nominalnego wyłącznika nadmiarowoprądowego




Pomiar II  - kuchnia:
Pomiar z czajnikiem jako obciążeniem. Zmierzyłem wartość pętli zwarcia L-N gniazdka w kuchni, do którego zazwyczaj jest podłączony czajnik:
(228,58 V - 221,65 V) / 7,916 A = 0,88Ω
228,58 V  / 0,88 Ω = 260 A   -> prąd zwarcia L-N
260 A / 16 A = 16,3   -> krotność prądu nominalnego wyłącznika nadmiarowoprądowego



***

Pomiary - dodatkowe obliczenia:
Powyższe pomiary (I - salon  i  II - kuchnia) mają zwiększoną rezystancję przez użycie do pomiaru przedłużacza z włącznikiem i cienkim, 6 metrowym, przewodem o maksymalnym obciążeniu 10 A.
Zmierzona rezystancja przedłużacza (pomiar zarówno DC jak i AC 100 Hz) wynosi 0,6 Ω. Gdy uwzględnię rezystancje przedłużacza to obliczenia wyglądają następująco:
226,87 V / (0,84 Ω - 0,6 Ω)  = 945 A
945 A / 16 A = 59
228,58 V  / (0,88 Ω - 0,6 Ω) = 816 A
816 A / 16 A = 51

Warto zwrócić uwagę na konsekwencje wynikające z możliwości przepływu dużego prądu zwarciowego. Przykładowo zastosowane w mojej domowej szafce elektrycznej zabezpieczenia badanych obwodów rozłączają do 6 kA prądu zwarciowego. Jeśli obliczony maksymalny prąd zwarciowy był by większy od 6 kA to musiał bym zastosować wyposażenie szafki dostosowane do rozłączania większego prądu zwarciowego np. do 10 kA.


Pomiar II bis  - kuchnia:
Postanowiłem jednak przeprowadzić dodatkowy pomiar gniazdka w kuchni, bez użycia przedłużacza. Kable pomiarowe (prądowe) mają pole przekroju 2,5 mm2.



(228,02 V - 224,75 V) / 8,040 A = 0,41 Ω
228,02 V / 0,41 Ω = 556 A
556 A / 16 A = 35

***

Trzy wyniki obliczeń dla jednego gniazdka w kuchni - jak zinterpretować wyniki?

Pomiar II:
Krotność prądu nominalnego zabezpieczenia nadprądowego: 16,3. Wartość zmierzona i obliczona. Do pomiaru został jednak użyty przedłużacz, który powoduje, że wynik pomiaru jest gorszy, niż rzeczywiste parametry obwodu. Gorszy wynik zwiększa poziom bezpieczeństwa, ponieważ błąd pomiaru wpływa w tym przypadku pozytywnie.

Pomiary - dodatkowe obliczenia:
Krotność prądu nominalnego zabezpieczenia nadprądowego: 51. Wariant obliczony poprzez odjęcie od rezystancji z pierwszego wariantu zmierzonej rezystancji przedłużacza. Zmierzyłem i obliczyłem z ciekawości, ale takiego wyniku nie uwzględniał bym.

Pomiar II bis:
Krotność prądu nominalnego zabezpieczenia nadprądowego: 35. Wartość najbliższa prawdziwej impedancji obwodu - zmierzona bez wykorzystania przedłużacza, a do pomiaru zostały użyte kable pomiarowe o przekroju 2,5 mm2.

Nawet przyjmując najgorszy wynik pomiaru wynoszący 16,3 to i tak dla zabezpieczenia nadprądowego o charakterystyce B uzyskaliśmy wartość większą od wymaganej 5-cio krotności prądu nominalnego zabezpieczenia. Sprawdzane obwody zabezpieczone są wyłącznikami nadmiarowoprądowymi Legrand S301 B16. Wartość minimalna wynosząca 16 A * 5 = 80 A ma zapewnić zadziałanie zabezpieczenia w czasie poniżej 0,4 s (PN-HD 60364-4-41:2009). Przy zmierzonych i obliczonych wartościach uzyskaliśmy znacząco większe krotności prądu zadziałania zabezpieczenia (w wymaganym czasie). Czas zadziałania przy danym natężeniu prądu można odczytać z dwóch, poniższych wykresów:


Legrand 300, charakterystyka C


Legrand 300, charakterystyka B

Zmierzone krotności prądu znamionowego wyłącznika nadmiarowoprądowego przyłożone do osi X pozwalają odczytać z osi Y czas zadziałania wyłącznika.


***

Jaką informację daje nam oznaczenie charakterystyki wyłącznika nadmiarowoprądowego?

Charakterystyka B:
Zadziała przy przekroczeniu znamionowego prądu wyłącznika od 3 do 5 razy. Jest to najczęściej spotykana charakterystyka wyłącznika nadprądowego w gospodarstwach domowych.

Charakterystyka C:
Zadziała przy prądzie wyższym od znamionowego prądu wyłącznika od 5 do 10 razy. Znajduje zastosowanie przy urządzeniach, które mają duży prąd rozruchowy.

Charakterystyka D:
Zadziała przy przekroczeniu znamionowego prądu wyłącznika od 10 do 20 razy.

Na powyższych wykresach widać też, że wszystkie typy wyłączników nadproądowych zareagują także na niewielkie przeciążenie, o ile trwa ono dosyć długo.



***

Przy użytych przyrządach i otrzymanych wynikach nie ma nawet co liczyć wartości błędu pomiarowego, chociaż... sprawdźmy:

Błąd Metrahit 28S na zakresie VAC wynosi 0,2% + 30d:
Pomiar I  - salon
0,2% * 226,87 V = 0,45374 V
30d =  0,3V
0,45374 V + 0,3 V = 0,75374 V
226,87 V  +/-  0,75374 V

0,2% *  226,31 V = 0,45262 V
30d =  0,3 V
0,45262 V + 0,3V = 0,75262 V
226,31 V  +/-  0,75262 V

Pomiar II  - kuchnia
0,2% * 228,58 V = 0,45716 V
30d =  0,3 V
0,45716 V + 0,3V = 0,75716 V
228,58 V +/-  0,75716 V

0,2% *  221,65 V = 0,4433 V
30d =  0,3 V
0,4433 V + 0,3 V = 0,7433 V
221,65 V  +/-  0,7433

Pomiar II bis  - kuchnia
0,2% *  228,02 V = 0,45604 V
30d = 0,3 V
0,45604 V + 0,3 V = 0,75604 V
228,02 V +/-  0,75604

0,2% *  224,75 V = 0,4495 V
30d = 0,3 V
0,4495 V + 0,3V = 0,7495 V
224,75 V  +/-  0,7495 V


Błąd Metrahit PRO na zakresie AAC wynosi 1,5% + 10d (>200d):
Pomiar I  - salon
1,5% * 0,6657 A = 0,0099855 A
10d = 0,001 A
0,0099855 A + 0,001 A = 0,0109855 A
200d = 0,02 A
0,0109855 A < 0,02 A
0,6657 A  +/-  0,02 A

Pomiar II  - kuchnia
1,5% z 7,916 A = 0,11874 A
10d = 0,01 A
0,11874 A + 0,01A = 0,12874 A
200d = 0,2 A
0,12874 A < 0,2 A
7,916 A  +/-  0,2 A

Pomiar II bis  - kuchnia
1,5% z 8,040 = 0,1206 A
10d = 0,01 A
0,1206 A + 0,01A = 0,1306 A
200d = 0,2 A
0,1306 A < 0,2 A
8,040 A  +/-  0,2 A

Dla porównania dokładność pomiaru:
Sanwa PC5000a:
V AC: zakres 500,0 V, 50-60 Hz, 0,5% + 3d
A AC: zakres 5,000 A i 10,00 A, 1,0% + 4d
Fluke 289:
V AC: zakres 500,00 V 0,3% + 25
A AC: zakres 5,0000 A, 0,8% + 20d;  10 000A, 0,8% + 5d


***

Obliczenia powinny przewidywać najgorsze możliwe warunki, dlatego możemy, a wręcz powinniśmy, do obliczeń przyjąć najmniejsze (dopuszczone normami) napięcie w sieci: 207 V.


Ja mógł bym przyjąć napięcie 215 V, ponieważ jest to napięcie poniżej którego zadziała zainstalowany w domu wyłącznik napięciowy RN-113, ale co jeżeli nie zadziała?

Ponownie wykonam obliczenia dla gniazdka, do którego podłączony jest czajnik, ale z uwzględnieniem błędu miernika i minimalnego (dopuszczalnego) napięcia sieci elektrycznej:
Pomiar II bis  - kuchnia:
[(228,02 V + 0,756 V) - (224,75 V - 0,7495 V)] / (8,040 A - 0,2 A) = 0,61 Ω
207 V / 0,61 Ω = 339 A
339 A / 16 A = 21

***

Współczynniki korekcyjne:

W katalogu producenta wyłącznika nadprądowego należy sprawdzić współczynniki korekcyjne dla danego modułu, ponieważ ich parametry mogą sie zmieniać w zależności np. od temperatury.

Legrand w swoim katalogu podaje:
"Współczynniki korekcyjne określające wpływ ilości wyłączników nadprądowych jednobiegunowych, zamontowanych obok siebie na charakterystykę wyzwalaczy przeciążeniowych
od 2 do 3: współczynnik wynosi 1,0
od 4 do 5: współczynnik wynosi 0,8
od 6 do 9: współczynnik wynosi 0,7
więcej niż 10: współczynnik wynosi 0,6".

Oznacza to, że dopiero przemnożenie obliczonej krotności przez współczynnik korekcyjny
21 * 0,6 = 12,6
pozwoli powiedzieć, że warunek SWZ dla tego gniazda jest spełniony, gdyż wyłączenie nastąpi w określonym czasie (12,6 > 5).

Warto zestawić obliczone wyniki dla jednego pomiaru:
Pomiar II bis  - kuchnia:
a) 35 - zmierzona i obliczona krotność prądu nominalnego wyłącznika
b) 21 - wartość po uwzględnieniu, które mogą wnieść mierniki, oraz po uwzględnieniu najniższego napięcia wg. norm wynoszącego 207V
c) 12,6 - wartość po uwzględnieniu współczynnika korekcyjnego

***

Można też policzyć tak:

Wariant I

1) Prąd zadziałania wyłącznika w czasie 0,4 s odczytany z powyższych tabel (charakterystyka B) wynosi 5 * 16 A = 80 A
2) Przy napięciu 207 V prąd o natężeniu 80 A przepłynie wtedy, gdy rezystancja wyniesie:
207 V / 80 A = 2,5875 Ω
3) Uwzględniając współczynnik korekcyjny otrzymamy wartość:
0,6 * 2,5875 Ω = 1,5525 Ω
4) Jeżeli policzone 0,61 Ω jest mniejsze lub równe policzonemu 1,5525 Ω to można powiedzieć, że warunek SWZ dla tego gniazda jest spełniony, gdyż wyłączenie nastąpi w określonym czasie.


*




Wariant II - z obostrzeniem:

1) Prąd zadziałania wyłącznika w czasie 0,4 s odczytany z powyższych tabel (charakterystyka B) wynosi 5 * 16 A = 80 A
2) Zmierzony prąd zwarcia dla pomiaru "II bis  - kuchnia" wynosi 556 A.
3) Uwzględniamy zmiany temperatury żył kabli, zmiany napiecia w sieci elektrycznej poprzez dodanie współczynnika obostrzenia o wielkości 0,75. Szczególne znaczenie ma to przy badaniu przeprowadzanym w niskich temperaturach i małym prądem - chodzi o uwzględnienie wzrostu temperatury (i rezystancji) przewodów podczas zwarcia, gdy natężenie prądu jest duże. Należy jednak mieś świadomość, że to może być zbyt ostre obostrzenie, szczególnie gdy instalacja jest eksploatowana (i nagrzana).
556 A * 0,75 = 445 A
4) Uwzględniamy współczynnik korekcyjny dotyczący liczby aparatów zainstalowanych obok siebie (zgodnie z przytoczonymi powyżej danymi producenta wyłączników nadmiarowoprądowych): 
445 A * 0,6 = 267 A
5) Ponieważ uzyskany wynik wynoszący 267 A jest większy od 80 A (punk 1) to można powiedzieć, że warunek SWZ dla tego gniazda jest spełniony, gdyż wyłączenie nastąpi w określonym czasie.


***
*****
***

PS: Przy okazji powyższych pomiarów można obliczyć z jaką mocą grzeje spirala w czajniku:
221,65 V * 7,916 A = 1754 VA
Przy cos phi = 1 moc tego czajnika wynosi 1,8 kW.



***
*****
***

Update: 2014.12.07:



Pomiar L-N i L-PE w gniazdku specjalnym. 

Pomiary L-N przydatne są do celów diagnostycznych, czy obwód wykonany jest poprawnie, nie ma złych połączeń, itp. Ważniejsze jednak jest wykonanie pomiarów L-PE. Powyżej ograniczyłem się do wykonania tylko badań L-N, ponieważ prawie wszystkie obwody mam zabezpieczone wyłącznikami różnicowoprądowymi. Więc przeprowadzenie badania, gdy wykorzystuję prądy rzędu amper, nie jest możliwe w obwodzie zabezpieczonym wysokoczułym RCD 30 mA.


By przeprowadzić takie badanie powinienem pominąć RCD (zrobić mostki). Jednak wtedy badał bym obwód niekompletny i wartość takiego badania miała by sens tylko do określonych celów diagnostycznych.

W obwodach zabezpieczonych RCD albo takiego badania sie nie przeprowadza, albo (co jest właściwsze wg. mnie) używa sie do tego specjalnych mierników używających natężeń poniżej 1/2 nominalnego prądu zadziałania RCD. Zasada działania jest identyczna, tylko przyrząd posiada lepsze parametry (jak rozdzielczość, czy uśrednianie).

*

Wydzieliłem jedno gniazdko na potrzeby urządzeń o większej mocy. Jako jedyne nie jest na stałe zasilane (włączam je w razie potrzeby użycia, a do tego na stałe jest w nim zabezpieczenie przed dziećmi).
Gniazdko to zabezpieczone jest wyłącznikiem nadmiarowoprądowym C20 i nie jest podłączone do wyłącznika różnicowoprądowego. Obciążeniem rezystancyjnym będzie czajnik wykorzystywany we wcześniejszych pomiarach.

Pomiar L-N:

Wynik bezpośredniego z pomiaru:
(226,23 V - 222,88 V) / 7,977 A = 0,42 Ω
226,23 V  / 0,42 Ω = 539 A   -> prąd zwarcia L-N
539 A / 20 A = 27,0   -> krotność prądu nominalnego wyłącznika nadmiarowoprądowego

Prąd zadziałania wyłącznika o charakterystyce C w czasie poniżej 0,4 s wynosi 20 A * 10 = 200 A (dziesięciokrotność prądu nominalnego wyłącznika).

Błąd Metrahit 28S na zakresie VAC wynosi 0,2% + 30d:
0,2% * 226,23 V = 0,45246 V
30d =  0,3 V
0,45246 V + 0,3 V = 0,75246 V
226,23 V  +/-  0,75246 V

0,2% * 222,88 V = 0,44576 V
30d =  0,3 V
0,44576 V + 0,3 V = 0,74576 V
222,88 V  +/-  0,74576 V

Błąd Metrahit Outdoor na zakresie AAC wynosi 1,5% + 10d (>200d):
1,5% * 7,977A = 0,11966 A
10d = 0,01 A
0,11966 A + 0,01 A = 0,12966A
200d = 0,2 A
0,12066 A < 0,2 A
7,977 A  +/-  0,2 A

Obliczenia z uwzględnieniem błędu miernika i minimalnego (dopuszczalnego) napięcia sieci elektrycznej, oraz współczynnika korekcyjnego:
[(226,23 V + 0,75246 V) - (222,88 V - 0,74576 V)] / (7,977 A - 0,2 A) = 0,62Ω
207 V / 0,62 Ω = 334 A
334 A / 20 A = 16,7
16,7 * 0,6 = 10,02   –––> uwzględnienie współczynnika korekcyjnego
10,02  ≥  10    –––>  OK!


Pomiar L-PE:


Wynik bezpośrednio z pomiaru:
(226,15 V - 222,91 V) / 7,968 A = 0,41 Ω
226,15 V  / 0,41 Ω = 552 A   -> prąd zwarcia L-PE
552 A / 20 A = 27,6   -> krotność prądu nominalnego wyłącznika nadmiarowoprądowego

Błąd Metrahit 28S na zakresie VAC wynosi 0,2% + 30d:
0,2% * 226,15 V = 0,4523 V
30d =  0,3 V
0,4523 V + 0,3V = 0,7523 V
226,15 V  +/-  0,7523 V

0,2% * 222,91 V = 0,44582 V
30d =  0,3 V
0,44582V + 0,3V = 0,74582 V
222,88 V  +/-  0,74582 V

Błąd Metrahit Outdoor na zakresie AAC wynosi 1,5% + 10d (>200d):
1,5% * 7,968 A = 0,11952 A
10d = 0,01 A
0,11952 A + 0,01 A = 0,12952 A
200d = 0,2 A
0,12952 A  <  0,2 A
7,968 A  +/-  0,02 A

Obliczenia z uwzględnieniem błędu miernika i minimalnego (dopuszczalnego) napięcia sieci elektrycznej, oraz współczynnika korekcyjnego:
[(226,15 V + 0,7523 V) - (222,91 V - 0,74582 V)] / (7,968 A - 0,2 A) = 0,61 Ω
207 V / 0,61 Ω = 339 A
339 A / 20 A = 16,95
16,95 * 0,6 = 10,7  –––> uwzględnienie współczynnika korekcyjnego
10,02  ≥  10    –––>  OK!

Jak widać warunek SWZ (s.w.z - samoczynnego wyłączenia zasilania) jest spełniony, chociaż niewiele brakuje by tak się nie stało. Oznacza to, że zabezpieczenie tego gniazdka wyłącznikiem nadmiarowoprądowym C20 - do tego przekroju przewodów, o takiej długości, itp. - jest największym zabezpieczeniem, jakie można zastosować, pomijając teraz inne ograniczenia, jak np.:
- Obciążalność prądową długotrwałą.
- Przeciążalność chwilową.
- Spadek napięcia.


Ponownie warto zauważyć, że uwzględnienie wszystkich istotnych zmiennych spowodowało prawie trzykrotne pogorszenie wyników. Dla pętli L-PE mieliśmy obliczone następujące krotności prądu nominalnego zabezpieczenia:
a) 27,6 - wartość zmierzona i obliczona
b) 16,95 - uwzględnienie błędu względnego mierników i przyjęcie do obliczeń napięcia 207 V
c) 10,02 - po uwzględnieniu współczynnika korekcyjnego


***
*****
***

Zabezpieczeniem przedlicznikowym 
Jest małogabarytowa wkładka bezpiecznikowa (D02 gG do gniazd E18):
Znamionowa zwarciowa zdolność wyłączania:
- AC: 50 kA (cos phi =1 )
- DC: 8 kA

Charakterystyki czasowo-prądowe wkładek D01 i D02:

Wkładki małogabarytowe D0 gG/gL: prąd znamionowy 16 A  -  63A ; prąd probierczy 25,6 A - 100,8 A, czas probierczy 1 godzina, współczynnik k = 2,1.

Największe wartości prądów wyłączania małogabarytowych wkładek zwłocznych topikowych D01 i D02, gG/gL (k - krotność prądu znamionowego wkładki):

1) Imax dla t = 0,4 s:
- 20 A,  145,5 A,  k = 7,2
- 25 A,  202,5 A,  k = 8,1
- 32 A,  228 A,  k = 7,1
- 35 A,  275,5 A,  k = 7,8
- 40 A,  348 A,  k = 8,7
- 50 A,  485,5 A,  k = 9,7
- 63 A,  628,8 A,  k = 9,9

2) Imax dla t = 5 s:
- 20 A,  82,2 A,  k = 4,1
- 25 A,  110,5 A,  k = 4,4
- 32 A,  132,5 A,  k = 4,1
- 35 A,  155,5 A,  k = 4,4
- 40 A,  202,0 A,  k = 5,0
- 50 A,  245,5 A,  k = 4,9
- 63 A,  338,3 A,  k = 5,3

Jak widać przy ww. zabezpieczeniu przedlicznikowym o wartości 25 A prąd zadziałania w czasie 0,4 s wynosi od 130 A do 202 A. Wyłącznik nadprądowy B16 ma prąd zadziałania wynoszący od 48 A do 80 A - zachowana jest więc selektywność zadziałania zabezpieczeń.
Zupełnie inaczej wygląda sprawa przy zabezpieczaniu wyłącznikiem nadprądowym C20, którego prąd zadziałania wynosi od 100 A do 200 A. W przypadku zwarcia nie wiadomo, który z bezpieczników zadziała. Ten problem dotyczy u mnie gniazdka specjalnego, normalnie niezasilanego, które - jak sama nazwa wskazuje - jest używane do celów specjalnych.


***
*****
***

Update: 2014.12.15

Dzisiaj w mieszkaniu elektryk dokonał pomiarów i wyniki impedancji pętli zwarcia L-N zawierały się od 0,41Ω do 0,47Ω (w zależności od gniazdka). Analogiczne rezultaty zostały uzyskane dla pętli zwarcia L-PE. Uzyskałem więc potwierdzenie przeprowadzonych pomiarów metodą techniczną.


***
*****
***

Update: 2015.10.03

Pomiary wykonane w podłódzkiej miejscowości. Zasilanie linią napowietrzna, do transformatora jest około 210 m.




***

Powiązane tematy:
Bezprzewodowy licznik energii elektrycznej OWL -rozpakowanie (unboxing)
Zużycie prądu przez suszarkę do ubrań i pralkę



Update: 2016.06.17
Create: 2014.12.03

Oznaczenia wyłączników różnicowoprądowych (RCD), oraz jaki wyłącznik zastosować do obwodów zasilających komputery

Jaki wyłącznik różnicowoprądowy zastosować do ochrony? Jaki typ będzie najwłaściwszy w naszej instalacji?

Poniżej przedstawiam krótką charakterystykę popularnych RCD i ich oznaczenia.
(Przedstawiane poniżej symbole znajdują sie na wyłączniku i dzięki temu możemy zweryfikować poprawność zakupu.)


***


Typ AC - reaguje tylko na prąd przemienny sinusoidalny.
Nie zadziała, gdy prąd upływowy jest prądem pulsującym lub wyprostowanym (taki typ prądu występuje w zasilaczach impulsowych).
Prąd zadziałania zaczyna się od 50% prądu znamionowego.

Zgodnie z IEC 60364-5-53, ten typ wyłącznika różnicowopradowego (oraz wyłączniki typu A i B) bedzie reagować na (kolejne pola)
(prądu upływu, w przykładowych obwodach,  pobierajacych prąd w podany sposób):

*

Jeżeli nie jest to wyłącznik typu "G" lub "S" to maksymalny czas reakcji określony jest następująco:
I∆N <  300 mS
5 * I∆N < 40 mS
(tak samo typ A i B)


***


Typ A - reaguje na prąd przemienny sinusoidalny, pulsujący (jednopołówkowy), oraz pulsujący ze składową stałą do 6 mA.
Nie działa z prądem wyprostowanym, więc nie jest to skuteczna ochrona w przypadku niektórych falowników i układów prostowniczych.  Za to skutecznie zabezpiecza, gdy występuje przed urządzeniami wyposażonymi w zasilacze impulsowe.

Szczególną uwagę na typ zastosowanego RCD powinni zwrócić właściciele instalacji fotowoltaicznych. Chodzi o to, czy występuje transformator separujący w inwerterze -gdy prąd przemienny jest wytwarzany z prądu stałego przez przetwornicę). 

Prąd zadziałania zaczyna się od 35% prądu znamionowego.
Zgodnie z IEC 60364-5-53 ten typ wyłącznika różnicowopradowego (oraz wyłącznik typu B) bedzie reagować na (kolejne pola)
(prądu upływu, w przykładowych obwodach,  pobierajacych prąd w podany sposób):


***


Typ B - reaguje na prąd przemienny, pulsujący(jednopołówkowy), oraz pulsujący ze składową stałą do 6 mA i wyprostowany. Reaguje również na wyższe częstotliwości (harmoniczne!). Ten typ wyłącznika różnicowoprądowego powinno się stosować jako zabezpieczenie instalacji telekomunikacyjnych.

Prąd zadziałania zaczyna się od 50% prądu znamionowego.
Zgodnie z IEC 60364-5-53 ten typ wyłącznika różnicowopradowego bedzie reagować na (kolejne pola):
(prądu upływu, w przykładowych obwodach,  pobierajacych prąd w podany sposób):



***


Inne oznaczenia wyłączników różnicowoprądowych:

  • "G", "HI", "HPI" - krótkozwłoczne: pozwalają by wystąpił niewielki prąd upływu przez krótki czas, dzięki temu poprawnie zabezpieczają urządzenia, gdzie może wystąpić mały prąd upływu w chwili ich uruchomienia (UPS, lodówki, świetlówki). Minimalne opóźnienie 10 ms (zazwyczaj bliższe 30 ms, co jest bardziej zbliżone do charakterystyki odbiorników).
  • "S" selektywne: wyzwolenie nastąpi dopiero po ustalonym czasie, w którym to muszą być spełnione warunki tego wyzwolenia. Stosowane zazwyczaj jako zabezpieczenie główne obwodów, gdzie występują już wyłączniki RCD. Dzięki temu nie nastąpi ich wyzwolenie (głównego RCD) przez RCD zainstalowanymi "poniżej". Maksymalny czas reakcji określony jest następujaco: I∆N 130 ms - 500 ms, oraz  5 * I∆N 50 ms - 150 mS 
  • "U" reaguje na prądy różnicowe przemienne, oraz jednopołówkowe ze składową stałą. Ich głównym przeznaczeniem jest zabezpieczenie przetwornic. Ten typ przeznaczony jest do detekcji harmonicznych w prądzie upływu. 
  • "F" podobnie jak typ B, ale reaguje również na wyższe częstotliwości (harmoniczne!).


Omawiając RCD spotkamy się z następującymi skrótami:

  • RCCB (GFI)- Residual Current Circuit Breaker - bez wbudowanego zabezpieczenia nadprądowego, czyli posiada tylko człon różnicowopradowy.
  • RCBO (GFCI)  - Residual Current Breaker with Overcurrent protection - z wbudowanym zabezpieczeniem nadprądowym, czyli posiada człon zwarciowy, przeciążeniowy i różnicowoprądowy.
  • SRCD - Socket outlet RCD
  • PRCD - Portable Residual Current Device 


Można wyróżnić dwa typy rozwiązań konstrukcyjnych RCD:
  • Voltage Independent - określane jako elektromechaniczne i do zadziałania wykorzystują energię prądu różnicowego.
  • Voltage Dependent - Wykorzystują energię zasilania sieciowego do zasilania swojej elektroniki odpowiedzialnej za aktywację zabezpieczenia.




Uwaga praktyczna: powyższe oznaczenia zapewniają zgodność z normami i przewidywalność. Praktyka pokazuje, że zabezpieczenie jest "lepsze" niż to wynika z powyższego opisu. Następstwem tego jest np.: zadziałanie wyłącznika AC współpracującego np.: z urządzeniami z zasilaczami impulsowymi, gdy nie ma takiej potrzeby. Dlatego warto dostosować rodzaj RCD do konkretnego przeznaczenia. 

***


Ponieważ wyłączniki typu B są bardzo drogie, a ja w domu nie posiadam np.: instalacji fotowoltaicznej zdecydowałem się na wyłączniki typu A:

W przypadku instalacji telekomunikacyjnej (jak serwerownie: Serwerownie - różne archiwalne zdjęcia) należy indywidualnie sprawdzić jakie urządzenia będą stosowane i odpowiednio dobrać typ RCD, uwzględniając potrzebę zastosowania typu B i zupełnie eliminując typ AC. Dla dużych instalacji wymagana jest duża liczba obwodów, a co za tym idzie duża ilość urządzeń zabezpieczających. Jednak tylko maksymalnie dzieląc obwody możemy uzyskać parametry pracy 24/7/365.


***


Oprócz wybrania typu wyłącznika różnicowoprądowego należy zastanowić się nad doborem prądu i czasu zadziałania.

Optymalnie jest zastosować RCD o jak najmniejszym prądzie upływu, np.:10mA. Może to jednak powodować jego zadziałanie w "przypadkowych" sytuacjach. Taki wyłącznik może mieć za dużą czułość. Za standardowe przyjmuje się wyłączniki o czułości 30mA. Czasami zachodzi potrzeba zastosowania wyłącznika 300mA, ale wtedy taki RCD ma inne zadania ochronne.
Można sprawdzić prąd upływu urządzeń i wtedy dobrać odpowiedni RCD. Prąd upływu można sprawdzić np. tak:
Należy pamiętać, że wartość prądu zadziałania RCD jest wartością maksymalną i np.: dla wyłącznika o czułości 30mA zazwyczaj wynosi około 20mA.

Czas wyłączenia (zadziałania RCD) należy dobrać pod konkretne wymagania. Zazwyczaj wymaga się, by ten czas był mniejszy niż 0,4s (długotrwałe napięcie dotyku ≤ 50V), a w warunkach zwiększonego zagrożenia porażeniowego był mniejszy niż 0,2s (długotrwałe napięcie dotyku ≤ 25V).


Stosowne normy:
PN-IEC 364-481
PN-IEC 60364-4-41
PN-IEC 60364-5-53:1999
PN-IEC-60364-6-61
PN-EN 61008-1/A11 

PN-92 /E05009 /42
PN-92 /E05009 /482
PN-92 /E05009 /701
PN-92 /E05009 /702
PN-92 /E05009 /705
PN-92 /E05009 /708
PN-HD 60364-6:2007 

***

Należy pamiętać, że od 0,5% do 2% wyłączników róznicowoprądowych po kilkunastu latach eksploatacji (w korzystnych warunkach klimatycznych) jest wadliwych (wg. badań statystycznych). Jeśli warunki klimatyczne są niekorzystne (jak wilgoć) to ilość wadliwych wyłączników wzrasta nawet do 9%.

***


Powiązane tematy:



Update: 2016.04.21
Create: 2014.09.22

Przepięcia w sieci energetycznej 230V - czy elementy wykonawcze sterujące grzałką należy zabezpieczyć?

Przy sterowaniu (np. mikrokontrolerem) urządzeń sieci energetycznej powstaje pytanie o konieczność, i ewentualnie sposób, zabezpieczenia elementów wykonawczych. O ile w przypadku sterowania urządzeniami indukcyjnymi konieczność zainstalowania zabezpieczeń wydaje sie oczywista, to w przypadku odbiornika o rezystancyjnym charakterze poboru mocy zdania są podzielone. Teoria stanowi, że taki odbiornik nie generuje przepięć, w związku z czym nie wymaga zabezpieczeń przeciwprzepięciowych.
W praktyce spotkałem się jednak z uszkodzeniami, które przypisuję powstawianiu przepięć, pomimo tego, że odbiornikiem była grzałka oporowa:

Uważam, że każdy projekt, lub konstrukcja, wymaga indywidualnego podejścia. Występują przecież różne grzałki (jako przykład odbiornika oporowego, gdzie napięcie i prąd są zgodne w fazie). Każdą model grzałki należało by sprawdzić miernikiem, jaką ma indukcyjność. Należy też wziąć pod uwagę:

  • Przewody zasilające, ich długość, indukcyjność.
  • Sposób sterowania: grupowe, fazowe.
  • Elementy wykonawcze, jak trak czy przekaźnik.
  • Przepięci pochodzące z sieci energetycznej.
Przykładowo grzałka od czajnika przypomina budową przewód koncentryczny:

Inne grzałki przypominają budową cewki:









Postanowiłem jednak przyjrzeć się temu problemowi dokładniej. Pomiary wykonałem oscyloskopem przenośnym, który można bezpiecznie wykorzystać do pomiarów wysokich napięć, pomimo, że nie jest to oscyloskop z izolowanymi kanałami.

Nie mam (jeszcze) sond 1:100 i 1:1000 więc mam pewne ograniczenia w wykonywanych pomiarach. Pomiary wykonałem sondą 1:10, kat. II, 600V DC.

Oscyloskop celowo zabrałem na działkę, gdzie dokonałem pomiarów - daleko od mieszkań z dużą ilością listew przeciw przepięciowych. Jako urządzenie odbiorcze użyłem czajnika firmy Zelmer, który ma tak samo, jak naprawiany Philips, grzałkę wbudowaną w spód czajnika. Sondę podłączyłem do podwójnego gniazdka, razem z czajnikiem, którego przewody zasilające mają około 1m długości.
Testowany czajnik Zelmer'a ma włącznik, który nie ma wyraźnego przeskoku, jak np. nasz domowy czajnik Philipsa (inny niż naprawiany HD 4686!). Możliwe jednak, że w ten sposób lepiej będzie odwzorowana praca miniaturowego przekaźnika.

Testy polegały na zarejestrowaniu przebiegu napięcia podczas włączania i wyłączania czajnika.



Szczyt przebiegu napięcia sieci energetycznej. Odkształcony, ale bez zakłóceń, widocznych na innych oscylogramach. Najlepiej zilustrują to dwa filmy, które zarejestrowałem:


Moment włączenia czajnika, podstawa czasu 500us. 


J.w. - moment włączenia czajnika, podstawa czasu 100us.


J.w. - moment włączenia czajnika, podstawa czasu 50us. Widać na środku oscylogramu uchwycony "pik" napięcia, przedstawiony jako mała kreska.


Parametry powyższego oscylogramu: oscyloskop pracuje w trybie próbkowania z 25MSa/s.


Uchwycony "pik" napięcia, również przy podstawie czasu 50us. Uchwycony pik jest zobrazowany jako zdecydowanie większy, ponieważ zmienił się tryb akwizycji danych przez oscyloskop


Oscyloskop ustawiony w tryb rejestracji impulsów, nadal 25MSa/s. Jedna podziałka oznacza 10V.


Zmiana podstawy czasu na 10us. Uchwycony impuls napięcia zdecydowanie bardziej wyraźny.


Zmiana podstawy czasu na 1us.


Zmiana podstawy czasu na 250ns. Zarejestrowany impuls zaczyna mieć widoczne oscylacje.


 Proszę dokładnie przyjrzeć się powyższemu zdjęciu. Przy użyciu kursora "A" zmierzyłem napięcie szczytowe na 355V. Proszę zapoznać się z tym wpisem:
Proszę zwrócić też uwagę na parametr Vmax. Dotyczy on całego zapamiętanego przebiegu, a nie tylko widocznego powyżej oscylogramu. Oscyloskop zarejestrował impuls, który przedstawił jako "-3435V". Ten oscyloskop nie jest przeznaczony do pomiarów tak wysokich napięć. Dlatego nie wierzę w dokładność tego wskazania "co do miliwolta". Interpretuje te wskazania następująco: przyrząd pomiarowy zarejestrował impuls o parametrach przekraczających jego możliwości pomiarowe. Jakieś przepięcie, krótko trwające, o stromych zboczach i wysokim napięciu, oscyloskop jednak zarejestrował. Mogłem powtórzyć (i powtórzyłem) ten pomiar kilka razy.


 Zarejestrowany parametr Vmax.


W innych pomiarach uzyskałem jeszcze większe wartości - ale jak napisałem powyżej: należy je odpowiednio zinterpretować, a nie odczytywać wprost.


***


Co to jest przepięcie? Spotkałem się z definicją określającą przepicie jako wzrost napięcia powyżej wartości znamionowej trwający więcej niż 20ms (jeden okres). Przepięcia trwające krócej zostały określone jako mikroprzepięcia. Wg. tej definicji zarejestrowałem mikroprzepięcia :-)
Warto zaznaczyć, że, nie próbowałem uchwycić przepięć od sieci energetycznej, choć w trakcie wykonywania pomiarów pojawiały się i takie (ten pomiar zostawię na później). Również zarejestrowane przepięcia

Proszę zwrócić uwagę, że zarejestrowałem dopiero przepięcia powstające w wyniku załączenia obciążenia. To jest odpowiedź sieci energetycznej na nagłe załączenie odbiornika o dużym poborze prądu.Oznacza to, że należy zabezpieczać warystorami (i gasikami) elementy sterujące po obu stronach.

Nie skończyłem jeszcze pomiarów sieci energetycznej i przepięć. Dopiero się uczę jak je prawidłowo wykonywać i interpretować. Zdecydowanie temat jest rozwojowy! W miarę wykonywania kolejnych pomiarów będę publikował moje wyniki.

Ja uważam, że koszt zabezpieczeń jest tak mały, że należy je stosować.



***

Powiązane tematy:
Bezprzewodowy licznik energii elektrycznej OWL -rozpakowanie (unboxing)



Update: 2014.10.04
Create: 2014.09.22

Jakie napięcie w "gniazdku" mieści się w normie?


Zgodnie z Ustawą z dnia 03.04.1999 r. o normalizacji (Dz. U. nr 53 poz. 251 ze zm.) i wydanym na jej podstawie Rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 14.09.1999 r. w sprawie obowiązku stosowania niektórych Polskich Norm (Dz.U. nr 80, poz. 911 ze zm.), zmienionym rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 20.01.2002r. (Dz.U. Nr 14, poz. 133) w Polsce zobowiązani jesteśmy do wprowadzenia w życie w całości zapisów Polskiej Normy PN-IEC 60038:1999 „Napięcia znormalizowane IEC”. W związku z tym do końca 2003 roku, w sieci niskiego napięcia z dotychczasowych 220/380 V napięcie powinno być podwyższone do 230/400 V ±10%. W okresie przejściowym napięcie w sieci powinno wynosić zgodnie z zaleceniami normy PN-IEC 60038:1999 Tabela I, pkt. 1) 230/400V +6% -10%. Jednocześnie zgodnie z § 32 ust.1 pkt. 2 rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 25.09.2000 r. w sprawie szczegółowych warunków przyłączenia podmiotów do sieci elektroenergetycznych, obrotu energią elektryczną, świadczenia usług przesyłowych, ruchu sieciowego i eksploatacji sieci oraz standardów jakościowych obsługi odbiorców (Dz. U. nr 85 poz. 957) dopuszczalne odchylenia napięcia od znamionowego w sieciach o napięciu niższym od 110 kV w czasie 15 minut wynosi +5% -10%, co było zgodne ze stosowanymi dotychczas w Polsce standardami jakości energii. Należy jednak dodać, że planowana na ten rok nowelizacja ww. rozporządzenia z dnia 25.09.2000 r. przewiduje dostosowanie standardów jakościowych do stosowanych w Unii Europejskiej, a więc odchylenia napięcia będą takie same w jak normie PN-IEC 60038:1999 tj. ±10%.

Należy też uwzględnić dopuszczalny spadek napięcia w obwodach nieprzemysłowych (wg. N-SEP-E-002):
- Od licznika do dowolnego odbiornika, nie powinien przekraczać 3%.

- Od złącza instalacji elektrycznej do dowolnego odbiornika, nie powinien przekraczać 4%.
- Spadki napięcia w wewnętrznej linii zasilającej nie większe niż 0,5 % (przy mocy przesyłanej do 100 kVA)


Zatem:
230 V - 10% = 207 V
230 V + 10% = 253 V

Oznacza to, że zgodnie z normą maksymalne napięcie:
- skuteczne = 253 V
- szczytowe (253 V * √2) = 358 V
- międzyszczytowe (P-P) = 716 V

Dla przypomnienia:
Powszechnie używana wartość 230 V, to wartość skuteczna napięcia. Wartość szczytowa amplitudy wynosi 325 V (230 * √2 - prawdziwe dla przebiegu sinusoidalnego), co daje 650 V napięcia międzyszczytowego

PS: Dodatkowych problemów dostarczają jeszcze właściciele "ekologicznych" paneli fotowoltaicznych podłączonych do sieci energetycznej za pomoca odpowiednich falowników. Nie dość, że domagają sie pieniędzy z podatków (ponieważ jest to nieopłacalne) to jeszcze falowniki potrafią w słoneczne dni podnieść napiecie do np. 264 V (Fronius).


Czy wobec tego pomiar napięcia sieci elektrycznej  trzeba wykonywać z wielką dokładnością?


Wymogi jakości napięcia zasilającego (dla odbiorców indywidualnych) są określone w normie PN-EN 50160. Norma ta nie ma charakteru dokumentu obligatoryjnego! Stanowi tylko punkt odniesienia w ocenie jakości energii elektrycznej.

Norma PN-EN 50160 podaje dopuszczalne zmiany parametrów napięcia zasilającego mierzone w ciągu jednego tygodnia w odcinkach 10-cio minutowych (łącznie 1008 odcinków). Dla każdego z tych odcinków określa się średnią wartość danej wielkości. Następnie podaje się, w jakich granicach powinno się zawierać 95% spośród zmierzonych w ciągu tygodnia 1008 odcinków. Norma nie precyzuje natomiast w przypadku niektórych wielkości dopuszczalnych granic ich zmienności w pozostałych 5% odcinków 10-cio minutowych.
Wyniki pomiarów parametrów napięcia zasilającego uzyskane w kolejnych odcinkach 10-cio minutowych służą do sporządzenia tzw. wykresu uporządkowanego, czyli diagramu, na którym zaznacza się kolejne wyniki pomiarów porządkując odcinki czasu według wartości średniej zmierzonego odchylenia danego parametru: od największej do najmniejszej wartości. Na osi odciętych tego diagramu znajduje się 1008 odcinków pomiarowych z całego tygodnia. Oś odciętych rozdziela się na dwa zakresy: pierwszy, obejmujący 5% odcinków pomiarowych o najwyższych odchyleniach badanej wielkości, oraz drugi, obejmujący pozostałe 95% odcinków pomiarowych, w których wartości badanej wielkości powinny zawierać się w granicach tolerancji. Wykresy uporządkowane stanowią podstawę do oceny danego parametru napięcia w myśl normy.

Częstotliwość
Średnia wartość częstotliwości mierzona w czasie 10s nie powinna przekraczać o więcej niż ±1% częstotliwości znamionowej (49,5 Hz – 50,5 Hz) przez 95% tygodnia oraz + 4% i -6% tj. 47 Hz – 52 Hz przez pozostałe 5% tygodnia.

Zmiany napięcia zasilającego
Średnia wartość skuteczna napięcia mierzona w czasie 10min. w normalnych warunkach pracy powinna się mieścić w przedziale ±10% napięcia znamionowego przez 95% tygodnia

Szybkie zmiany napięcia
Szybkie zmiany napięcia w normalnych warunkach pracy nie powinny przekraczać 5% napięcia wg. normy oraz dopuszcza się, aby w pewnych okolicznościach zmiany te osiągnęły kilka razy w ciągu dnia wartość do 10% napięcia wg. normy.

Krótkie przerwy w zasilania (do 3 minut)
W normalnych warunkach pracy liczba krótkich przerw w zasilaniu może wynosić od kilkudziesięciu do kilkuset w ciągu roku. Czasy trwania krótkich przerw w zasilaniu przeważnie nie przekraczają 1s.

Przepięcia dorywcze o częstotliwości sieciowej
Niektóre uszkodzenia po stronie pierwotnej transformatora, głównie zwarcia, mogą powodować przepięcia po stronie niskiego napięcia, nie przekraczające z reguły 1500 V. W przypadkach doziemień w sieciach niskiego napięcia, na skutek przesunięcia punktu neutralnego, napięcia faz nieuszkodzonych względem przewodu neutralnego mogą osiągać do √3 razy wyższe wartości.

Przepięcia przejściowe o krótkim czasie trwania, oscylacyjne lub nieoscylacyjne
Przepięcia  przejściowe są powodowane przez wyładowania atmosferyczne lub czynności łączeniowe, w tym działaniem bezpieczników; w sieciach niskiego napięcia właściwie chronionych, przepięcia z reguły nie przekraczają 6kV.

Harmoniczne napięcia zasilającego
Średnie wartości skuteczne poszczególnych harmonicznych mierzone w czasie 10min., w normalnych warunkach pracy, w okresie każdego tygodnia, w 95% pomiarów nie powinny przekraczać wartości podanych w tabeli:
Ponadto współczynnik THD napięcia  zasilającego, uwzględniający harmoniczne do 40 rzędu nie powinien przekraczać 8%.


Wyniki pomiarów oscyloskopem  Siglent SHS806.


***

Powiązane tematy:
Bezprzewodowy licznik energii elektrycznej OWL -rozpakowanie (unboxing)



Update: 2015.04.03
Create: 2014.06.25

Skrzynka elektryczna z bezpiecznikami i zabezpieczeniami antyprzepięciowymi

Po wykonaniu projektu: Nowa skrzynka z bezpiecznikami w mieszkaniu - projekt nadszedł czas na realizację... i zrobione! Skrzynkę, a właściwie prawidłowo nazywając rozdzielnicę, skończyłem pod koniec lutego. Od tej pory działa należycie.
Już kilka razy korzystałem z możliwości przeprowadzenia napraw, bądź modyfikacji, elektryczności w domu odłączając TYLKO konkretny obwód elektryczny. Nie muszę już wyłączać prądu w całym domu :-D

Od czasu instalacji, czyli przez dwa miesiące, raz zadziałał przekaźnik napięciowy RN-113 firmy NOVATEK-ELECTRO . Niestety nie wiem, jaki był powód zadziałania: czy napięcie było za niskie czy też za wysokie. Tak czy inaczej albo ochronił urządzenia chłodnicze, albo wszystkie urządzenia elektryczne.
Update: Do 2014.07.32 wyłącznik zadziałał już kilka razy. Ostatnio kilka razy wyłączany był prąd i wtedy przekaźnik napięciowy chronił urządzenia, a raz zadziałał podczas burzy.

Na początek przemyślenia dotyczące mocy, którą można JEDNOCZEŚNIE wykorzystać (przykłady dla bezpieczników 16A, 20A, 25A i 35A):
230V * 16A = 3680VA
230V * 20A = 4600VA
230V * 25A = 5750VA
230V * 35A = 8050VA
Ponieważ 230V to wartość skuteczna napięcia to można przyjąć dla obciążenie typu oporowego (nie indukcyjne kuchnie elektryczne, piekarniki elektryczne, żelazka, oświetlenie tradycyjnymi żarówkami):
3680VA -> max 3680W
...
8050VA -> max 8050W
Jednak nowoczesne urządzenie maja inne charakterystyki poboru prądu, i należy obliczenia przeprowadzić np. tak:
3680VA * 0,9 = 3312W
4600VA * 0,9 = 4140W
5750VA * 0,9 = 5175W
8050VA * 0,9 = 7245W
To jest moc zainstalowana dla naszego mieszkania, dla pojedynczej fazy, w zależności od bezpiecznika przed licznikiem (tak w skrócie) - takie obciążenie powinien wytrzymać główny bezpiecznik zainstalowany przed licznikiem.
O bezpiecznikach więcej jest tu:


Dla przypomnienia:

S [VA] = Usk * Isk - moc pozorna
P [W] = Usk * Isk * cos(φ) - moc czynna
Q [VAr] = Usk * Isk * sin(φ) - moc bierna
S= sqrt( P^2 + Q^2 )


O wartości napięcia napisałem tu: Jakie napięcie w "gniazdku" mieści się w normie?

*********************** 


Do zastanowienia przedstawiam różne przypadki JEDNOCZESNEGO użycia urządzeń elektrycznych:

Goście w domu:
- piekarnik coś podgrzewa 2000W
- tak samo mikrofalówka 1300W
- czajnik gotuje wodę na herbatę 2000W
- ekspres do kawy nalewa kolejny kubek tego cudownego napoju 1400W
- klimatyzacja (pełna moc elektryczna): 2000W
- oświetlenie w salonie i łazienkach: 500W
- hotel (oświetlenie, tv, elektronika) 500W
= 10000W

Weekend I:
- zmywarka 2000W
- pralka 2000W
- suszarka do ubrań 2000W
- czajnik 2000W
- hotel (oświetlenie, tv, elektronika, lodówka) 500W
= 8500W

Weekend II:
- odkurzacz 1500W
- czajnik 2000W
- zmywarka 2000W
- hotel (oświetlenie, tv, elektronika, lodówka) 500W
= 6000W

Weekend III:
- zmywarka 2000W
- żelazko 2000W
- piekarnik 2000W
- hotel (oświetlenie, tv, elektronika, lodówka) 500W
= 6500W

Weekend IV:
- ekspres do kawy 1400W
- piekarnik 2000W
- żelazko 2000W
- hotel (oświetlenie, tv, elektronika, lodówka) 500W
=5900W

Przykład urządzeń podłączonych do pojedynczego obwodu w kuchni:
- mikrofalówka 1300W 
- czajnik 2000W
- robot 1000W
- lodówka 300W
= 4600W (bezpiecznik 16A dopuszcza max 3680W)
(a jest jeszcze np.: opiekacz, ekspres, blender, gofrownica, frytkownica, maszyna do chleba, krajalnica)

Nie szukam minimalnych wartości, tak samo jak nie szukam maksymalnych wartości - przedstawiam realne sytuacje: pralka pierze, można odkurzać, ale w tym czasie druga osoba gotuje wodę w czajniku i piecze ciasto.
Sytuację w domach najczęściej ratuje to, że pralka czy zmywarka pobiera maksymalną moc tylko podczas krótkiego okresu, gdy podgrzewana jest woda; czajnik czy ekspres do kawy pracują chwilowo, itp.
Jeśli jednak w nowoczesnym gospodarstwie domowych dwie osoby podzielą się obowiązkami i będą chciały jednocześnie wykonać kilka prac domowych z wykorzystaniem urządzeń pobierających znaczną moc jak: piekarnik, pralka, suszarki do ubrań, żelazka, to się to nie uda, jeśli instalacja elektryczna nie będzie na to przygotowana.
Warto jeszcze zaznaczyć, że instalacje elektryczne są stosunkowo odporne na przeciążenia. Kable się grzeją, ale nie dymią od razu. Dzięki temu działają np.: kuchnie indukcyjne, które pomimo pobierania znacznej mocy instalowane są na jednofazowych instalacjach w starych blokach (bez modyfikacji takich instalacji). Jednak to, że tak "się da" nie znaczy, że tak należy robić :-) Zresztą kuchnie indukcyjne to kolejny temat... :-) (ja wolę zdecydowanie kuchnię gazową!)


*********************** 


Teraz opiszę przebieg zmontowania i instalacji nowej skrzynki elektrycznej.

Kompletowanie wyposażenia:


 
 Kupiłem wyłączniki różnicowo-prądowe (bez członu nadmiarowo-prądowego) firmy EATON. Wyposażenie szafki chciałem mieć firmowe - EATON spełnia ten wymóg :-) -, a od ręki dostępne były urządzenia widoczne powyżej. Wyłączniki różnicowo-prądowe o charakterystyce "A". Cała reszta to głównie Legrand.


Pierwsze koncepcje rozmieszczenia wyposażenie w konkretnej skrzynce elektrycznej. 


 
 
Łączniki rozprowadzające prąd pomiędzy sąsiadującym wyposażeniem.


Zakończenia kabli.


Główna wykonawczyni.


 
 Listwy (tu akurat dystrybuujące PE) łączyłem podwójnymi przewodami.Jeden z przewodów po skręceniu dodatkowo lutowałem z listwą.


 
Przewody PE kończyłem skręcając je dwukrotnie w sąsiadujących oczkach.


Początkowy etap racy. 


*********************** 


Kilka zdjęć starej skrzynki:


Stara skrzynka elektryczna. 


 Podwójne, nie łączone, przewody w modułach.


Listwa PE. 


Izolacja obgryziona? - przynajmniej tak to okropnie wygląda.


Przegrzany przewód PE na górnym zdjęciu i po oczyszczeniu na dolnym. Izolacja poprawnie zdjęta, nie obgryziona....


Znalazłem uszkodzoną izolacja na przewodzie.


Kable po zdemontowaniu starej skrzynki. 


***********************


 
 
 
Lampka czerwona oznacza obecność napięcia w gniazdach rozgałęźnika - natomiast lampka zielona sygnalizuje sprawność układu ochronnego. Przy przepięciach o bardzo dużej energii, warystory mogą ulec uszkodzeniu i stan taki jest sygnalizowany nieświeceniem zielonej lampki.

Dane techniczne:
max: 3680W / 16A / 250V
max. prąd impulsu: 5kA (5000A)
Absorpcja energii: 140 (120) J
Czas reakcji: <25 ns

 Obecnie już wszystkie obwody elektryczne zabezpieczyłem stopniem "D" zabezpieczenie przeciwprzepięciowego R-20F firmy ELGOTECH. Zabezpieczenie wszystkich obwodów wiązało się z tym, że, zainstalowałem oświetlenie LED.


 *********************** 


Przekaźnik napięciowy RN-113 podczas odliczania czasu do załączenia prądu. Po prawej stronie widoczny wyłącznik EATON (100A), który stanowi by-pass dla wyłącznika napięciowego. Celowo wyłącznik jest firmy EATON, dla wyróżnienia go innych wyłączników (głównie Legrand'ów).
Od lewej strony widać część obudowy pod miernik prądu, częstotliwości i cos phi, który wykonam we własnym zakresie.

Ustawiłem RN-113 by wyłączył zasilanie, gdy napięcie spadnie poniżej 210V lub gdy wzrośnie powyżej 245V. (Jakie napięcie w "gniazdku" mieści się w normie?) Wartości takie ustawiłem obserwując zasilanie dostarczane do domu w dłuższym okresie czasu, dzięki czemu przekaźnik niepotrzebnie nie odłącza urządzeń przy chwilowych wahaniach napięcia (szczególnie, gdy napięcia mieszczą sie  w normie).


Skrzynka elektryczna od środka. Widać oznaczniki kablowe.


Skrzynka elektryczna z zewnątrz. Po prawej stronie widoczny jest dzwonek i moduł nadawczy od licznika energii OWL:


 
Środkowy rząd modułów, od lewej strony: zabezpieczenie przeciw-przepięciowe stopnia "C"


Dolny rząd modułów, od lewej strony: obudowa czekająca na licznik cos phi, przekaźnik napięciowy RN-113 wyświetlający napięcie sieci, by-pass przekaźnika napięciowego, cztery wyłączniki różnicowo-prądowe o charakterystyce (klasie) "A".


 Nocne zdjęcia...

 Nocne zdjęcia :-)

Wykonałem też dodatkowe oznaczenia, które są widoczne bez potrzeby wchodzenia na krzesło lub drabinę.

***********************


Obwody elektryczne podzieliłem pomiędzy czterema wyłącznikami różnicowo-prądowymi. Ilość wyłączników różnicowo-prądowych dobrałem pod moje potrzeby separacji sprzętu informatycznego od urządzeń mogących powodować zadziałanie wyłącznika. Również dwa obwody oświetlenia są podłączone pod różne wyłączniki różnicowo-prądowe - światło nie zgaśnie całkowicie, gdy zadziała pojedynczy wyłącznik róznicowo-prądowy..
Oprócz tego wziąłem pod uwagę, że tak kluczowy element bezpieczeństwa instalacji elektrycznej należy wymieniać co jakiś czas. Poprzednie wyłączniki  pracowały około 10 lat i właśnie za 10 lat wymienię te obecnie zainstalowane. Nie jest celowe montowanie takiego wyłącznika (np. zespolonego z członem nadmiarowo-prądowym) dla każdego obwodu, tym bardziej, że wyłączniki o charakterystyce A są droższe od zwykłych

Zastosowałem wyłączniki różnicowo-prądowe bez członu nadmiarowop-rądowego (bezpiecznika) ponieważ selektywność umieszczonych szeregowo bezpieczników jest mała, a nie ma (w tym wypadku) możliwości  zastosowania bezpieczników (lub wyłączników nadmiarowo-prądowych) o odpowiedniej różnicy wartości prądu zadziałania..


Obwód I:
Osobny obwód mający na celu separację klimatyzacji.  Część klimatyzacji jest zamontowana na zewnątrz (narażona na wilgoć, opady) - więc w przypadku jakieś upływności prądu i zadziałania wyłącznika różnicowoprądowego nie zostanie wyłączone zasilanie urządzeń informatycznych w domu.
1) Światło: salon, kuchnia, łazienka mała, przedpokój, garderoba (bezpiecznik 6A).
- Żyrandol: 360W
2) Gniazdka: salon + klimatyzacja, przedpokój (bezpiecznik 16A).
- Klimatyzacja: 2000W
- Żelazko: 2000W

Obwód II:
Osobny obwód dla kuchni. Włączony czajnik bez wody powoduje zadziałanie wyłącznika różnicowoprądowego. Jest to najczęstsza przyczyna zadziałania wyłącznika różnicowoprądowego w naszym domu, dlatego ten obwód znajduje się jako jedyny na tej różnicówce.
1) Gniazdka: kuchnia (bezpiecznik 16A).
- Lodówka: ? max 300-400W (gdy działa odszranianie)
- Czajnik: 2000W
- Ekspres do kawy: 1400W
- Mikrofalówka: 1300W
- Toster: ? max 1000W
- Robot kuchenny: 1000W

Obwód III:
Istotą tego obwodu jest separacja sprzętu informatycznego (jak serwer) przez wyłączeniem spowodowanym przez inny obwód.
1) Światło: sypialnia, pokój dziecięcy, łazienka duża (bezpiecznik 6A).
2) Gniazdka: sypialnia, pokój dziecięcy (bezpiecznik 16A).
Obciążenie tego obwodu zazwyczaj wynosi kilkaset wat, i zapewne nie przekracza 500W. Czasami podczas testów macierzy dyskowych lub pracy serwerów w klastrze obciążenie może przekroczyć 2000W.

Obwód VI:
1) Gniazdka: zmywarka (bezpiecznik 10A).
2) Gniazdka: piekarnik (bezpiecznik 16A).
3) Gniazdka: pralka (bezpiecznik 10A).
4) Gniazdka: łazienka duża + suszarka do ubrań (bezpiecznik 16A).
5) Gniazdka: łazienka mała (+odkurzacz) (bezpiecznik 16A).
Faktyczny pobór prądu przez urządzenia:
- Zmywarka: 2000W
- Piekarnik: 2000W
- Pralka: 2200W
- Suszarka do ubrań: 2100W
- Suszarka do włosów: 1500W
- Odkurzacz: 1500W
Maksymalny prąd wyłącznika wynosi 40A , czyli więcej niż zabezpieczenie w postaci głównego bezpiecznika. Dlatego nie ma znaczenia tak duża liczba urządzeń, które zabezpiecza ten wyłącznik - nie mogą być używane jednocześnie. Również zadziałanie tego wyłącznika nie spowoduje wyłączenia żadnego kluczowego urządzenia, co mogło by grozić utratą danych lub innymi uszkodzeniami.


***********************


Przewody wchodzące do danego urządzenia (modułu w skrzynce elektrycznej) dobrałem tak, by do każdego z urządzeń podłączać maksymalnie dwa kable lub listwę zbiorczą lub pojedynczy kabel. Kable podłączane do danego urządzenia są dobrane tek, by miały jednakową średnicę - nie da się dobrze w zacisku modułu podłączyć razem kabli o różnych polach przekroju, jak np.: 4mm2 i 1.5mm2.

Do włącznika dzwonka należy doprowadzić N (a nie L), tak by utrudnić przerwanie zasilania przez ewentualnego włamywacza, który może w ten sposób liczyć na unieszkodliwienie zasilania alarmu. Przewód fazowy jest w ten sposób separowany przez oporność cewki dzwonka i bezpiecznik. Dlatego też dzwonka nie podłączyłem pod wyłącznik różnicowoprądowy.
Do włącznika dzwonka mam zainstalowane (wmurowane) przewody o przekroju 1.5mm2 i takie są oznaczone na schemacie.

Przy dwóch miernikach wskazujących obecność napięcia sieci:
1) Miernik napięcia w przekaźniku napięciowym RN-113.
2) Miernik Hz, cos phi, A.
lampka kontrolna nie jest potrzebna. Ponieważ jednak miernik Hz i s-ka. uruchomię w późniejszym terminie to dodałem lampkę kontrolną, by mieć informację o obecności zasilania. W przypadku ewentualnej awarii przekaźnika napięciowego kontrolka stanowi informację ułatwiającą diagnozę - na pierwszy rzut oka widać czy jest dostarczana energia elektryczna z rozdzielni na klatce schodowej.
Porada: Jeśli nie ma prądu, to wystarczy telefonem sprawdzić obecność sieci Wi-Fi i od razu można ocenić czy awaria ma charakter "globalny" :-), czy problem leży w bezpiecznikach na danej klatce schodowej.

Zainstalowałem bezpieczniki C20 do zabezpieczenia przeciwprzepięciowego o prądzie rozłączającym 6kA - takie były dostępne. W tym miejscu lepiej było by zastosować bezpieczniki o prądzie rozłączającym 10kA (muszę więc przy okazji wymienić wyłączniki nadmiarowo-prądowe zabezpieczenia przeciwprzepięciowego na Legrand 310, które potrafią rozłączyć do 10kA).

Na wejściu zasilania do domu zastosowałem wyłącznik 2P (na L i N), a nie bezpiecznik na L i wyłącznik na N. Dlatego tak postąpiłem, ponieważ bezpiecznik w postaci wyłącznika nadmiarowo-prądowego nie gwarantuje rozłączenia zasilania (w przypadku jakiś prac przy elektryce, gdybym chciał wyłączyć dopływ energii). Do tego instalacja na tym odcinku (licznik-skrzynka elektryczna w domu) jest chroniona przez zabezpieczenie przed i za licznikowe.

Stałe oznaczenia, szczególnie oznaczenia kabli plastikowymi oznacznikami, należy wykonać na końcu, bo mogą przeszkadzać przy układaniu okablowania.

Połączenia elektryczne łączymy mechanicznie, nie lutujemy. Przy źródle zasilnia o mocy zdolnej odparować kable i wyposażenie szafki elektrycznej, lutowanie jest za słabym sposobem łączenia. Wystarczy zobaczyć jak wygląda połączenie lutowane w zabezpieczeniu przeciwprzepięciowym (ostatnie zdjęcie:)

Połączenie skręcone śrubą (jak w listwie wyrównawczej) można dodatkowo zalutować po dokręceniu, by uniknąć utleniania połączenie w dłuższym okresie czasu - zawsze jednak lutuję tylko połączone mechaniczne przewody.

Po kilku dniach warto ponownie sprawdzić wszystkie zaciski na kable w modułach, ponownie je dokręcając.

Mam możliwość rozłączania przewodów N wyłącznikami: jestem jednak świadomy dlaczego tak robię, a by uniknąć sytuacji, że L jest załączona, a N nie, wyłączniki umieściłem w najwyższym, najtrudniej dostępnym, rzędzie w szafce elektrycznej.

Wyposażenie szafki należy bezwzględnie opisać. Wydrukowałem też schemat i opis rozmieszczenia modułów w szafce i umieściłem te wydruki w odpowiednim miejscu. W razie awarii, gdy nie będzie prądu (i możliwości włączenia komputera) mamy dostęp do informacji o instalacji elektrycznej. W tym samym miejscu mam tez wydruk telefonów alarmowych: administrator, elektrownia, wodociągi, inżynier miasta, gazownicy, itp.



Schemat montażowy szafki elektrycznej.


Rozmieszczenie modułów w szafce elektrycznej.

Schemat instalacji w szafce elektrycznej.


***********************


Należy stosować właściwe narzędzia.

Kable ucinamy tym:
a nie miażdżymy tym:


***********************


Popełnione błędy:
1) Fatalna szafka elektryczna. Kosztowała 1/3 ceny szafki Legrand, ale bardzo ciężko było ją okablować przez brak odpowiedniej ilości miejsca na prowadzenie kabli pomiędzy sklejonymi modułami - tak, zamiast jednorodnej szafki producent sprzedaje trzy połączone moduły. Szafka nie zapewnia też odpowiedniego prześwitu pomiędzy modułami a tylną ścianką, co też utrudnia poprowadzenie okablowania (np.: kabli wychodzących ze ściany o ograniczonej długości).
2) Zachowałem poprzednią (nieprawidłową) zasadę oznaczania kabli: niebieski-L, brązowy-N. Prowadzenie kabli było przez to prawdziwą męczarnią. Tak bardzo mam zakodowane prawidłowe kolory (L-brązowy, N-niebieski), że powodowało to prawdziwą schizę... :->


***********************


Prace zakończyłem przeglądem wszystkich gniazdek elektrycznych. We wszystkich zamieniłem zakończenie kabli z prostego na oczkowe w celu zwiększenia powierzchni styku; oczyściłem kable, oczyściłem bolce PE. W jednym gniazdku znalazłem przewód podłączony do śruby z zerwanym gwintem - tam nie było prawidłowego kontaktu - coś tam stykało.... Elektryk wiedział o zerwanym gwincie - tylko ten jeden przewód w całym mieszkaniu posiadał zakończenie oczkowe kabla, a nie proste. Masakra.Przeciwpożarowy detektor iskrzenia 5SM6 firmy SIEMENS wyłączy'by obwód z takim gniazdkiem?
Wszystkie gniazdka mają fazę w po lewej stronie.


***********************


Skrzynka wyposażona jest w zabezpieczenie przeciwprzepięciowe stopnia "C" (stopień "B" jest w skrzynce głównej: Zabezpieczenie przeciwprzepięciowe - odgromnik klasy B ). Wraz z zabezpieczeniami stopnia "D" stanowi to komplementarną ochronę przeciwprzepięciową.

Dlaczego w mieście, w bloku zasilanym kablem ziemnym, zastosowałem zabezpieczenie przeciwprzepięciowe? Dlaczego kupiłem RN-113? Spotkałem się z opinią, że są to zbędne zabezpieczenia. Powiedział to laik mający podłączony do sieci elektrycznej dwa TV kineskopowe, komputer z routerem i nie najnowszą mikrofalówkę... W takim przypadku zabezpieczenia kosztują tyle, co ten nieliczny sprzęt. Dlatego nie należy kopiować rozwiązać, tylko dostosowywać do konkretnych miejsc użycia i potrzeb. 
Blok posiada instalację odgromową, co ma znaczenie przy rozpatrywaniu celowości użycia zabezpieczeń, a do sieci energetycznej mam podłączony sprzęt za około sto tysięcy - w takim przypadku koszt zabezpieczeń już nie wydaje się duży.




***

Update: 2015.10.03:

Naprawa firmowej kontrolki fazy na szynę DIN w rozdzielnicy:
Kontrolka LED w rozdzielnicy

***

Powiązane tematy:
Bezprzewodowy licznik energii elektrycznej OWL -rozpakowanie (unboxing)
Zużycie prądu przez urządzenia domowe i ich współczynnik mocy cos phi (cosφ)



Update: 2016.06.21
Create: 2014.04.18