Paremia prawnicza

Jest to krótka sentencja sformułowana najczęściej przez jurystę będącego uznanym autorytetem prawniczym (z reguły jurystę starożytnego Rzymu), wyrażająca fundamentalną zasadę prawną.

Mam taką jedną, ulubioną, sentencję: 
Volenti non fit iniuria - Chcącemu nie dzieje się krzywda
Jakże często jest ona obecnie zapomniana. Wszyscy chcą na silę nas zabezpieczyć, ochronić. I wprowadzają zakazy, nakazy... Czy to nie działa wtedy wbrew teorii Darwina?

Mam też sentencję mocno mnie drażniącą:
Dura lex, sed lex - Twarde prawo, ale prawo
Ponieważ można ją interpretować tak, że to ludzie są dla prawa, a nie prawo dla ludzi - jak powinno być pozostawiam indywidualnemu osądowi czytelnika.



Ab inito semper nullum --- (Co jest) od początku nieważne, zawsze (jest) nieważne
Absolutus sententia iudicis praesumitur innocens --- Uwolniony na mocy wyroku sądowego uchodzi za niewinnego
Abusus non tollit usum --- Nadużycie nie wyklucza (prawa) korzystania (z tego uprawnienia)
Accesio cedit principali --- Rzecz przyłączona dzieli los rzeczy głównej
Accusare nemo se debet --- Nikt nie musi oskarżać samego siebie
Acta probant se ipsa --- Czyny mówią (świadczą) same za siebie
Actio personalis moritur cum persona --- Skarga osobista (wymierzona przeciw konkretnej osobie) ginie wraz z osobą
Actor rei forum sequitur --- Powód idzie do sądu (właściwego dla) pozwanego
Actor sequitur forum rei --- Dla powoda sądem właściwym jest sąd miejsca zamieszkania pozwanego
Actor venire debet instructior quam reus --- Powód powinien przyjść (do sądu) lepiej przygotowany niż pozwany
Actore non probante reus absolvitur --- Gdy powód nie udowodni swoich roszczeń, pozwany zostaje zwolniony (od zarzutu)
Actori incumbit probatio --- Na powodzie spoczywa obowiązek przeprowadzenia dowodu
Ad ea, quae frequentius accidunt, iura adaptantur --- Prawa dostosowane są do tych przypadków, które zdarzają się bardzo często
Ad personam --- sprawa skierowana przeciwko osobie
Adoptio naturam imitatur --- Adopcja (przysposobienie) naśladuje naturę
Advocatorum error litigatoribus non noceat --- Błąd adwokatów niech nie szkodzi stronom
Aequitas non facit ius, sed iuri auxiliatur --- Słuszność nie stanowi prawa, lecz prawo wspomaga
Aequitas sequitur legem --- Sprawiedliwość idzie za prawem
Agendo nemo causam sutam facit deteriorem --- Nikt nie pogarsza swej sprawy przez wystąpienie ze skargą
Alienus dolus nocere alteri non debet --- Nikogo nie powinien obciążać cudzy podstęp
Ambiguitas contra stipulatorem --- Sformułowanie dwuznaczne rozumieć należy przeciw wierzycielowi
Ambulatoria est viluntas defuncti usque ad vitae supremum exitum (Ambulatoria est voluntas testatoris usque ad mortem) --- Wola spadkodawcy (testatora) może być zmieniona aż do ostatniej chwili (jego) życia (aż do śmierci)
Amicus certus in re incerta cernitur --- Pewnego przyjaciela poznasz w sytuacji niepewnej
Argumenta non numeranda, sed ponderanda sunt --- Dowodów nie należy liczyć, należy je ważyć
Audiatur et altera pars --- Niechaj będzie wysłuchana i druga strona
Beneficium legis non debet esse captiosum --- Dobrodziejstwo prawa nie powinno szkodzić
Benignius leges interpretandae sunt, quo voluntas earum conservetur --- Ustawy powinny być interpretowane szerzej, dla zachowania ich ducha
Bis de eadem re agere non licet --- Nie wolno procesować się dwa razy w tej samej sprawie
Bona fides praesumitur --- Domniemywa się istnienie dobrej wiary
Casum senit dominus --- Właściciel odczuwa (boleśnie) przypadkowe zdarzenie (Właściciel ponosi skutki zdarzenia przypadkowego)
Casus a nullo praestatur --- Za przypadek nie ponosi się odpowiedzialności
Casus est maior vis cui humana infirmitas resistere non potest --- Siła wyższa to zdarzenie, któremu słabość ludzka nie może się oprzeć
Casus fortuitus a mora excusat --- Przypadek losowy usprawiedliwia zwłokę
Casus fortuitus in nullo contractu praestatur --- W żadnej umowie nie odpowiada się za przypadek
Causa causae est etiam causa causati --- Przyczyna przyczyny jest również przyczyną skutku
Cedant arma togae --- Niech oręż ustąpi przed togą
Celare fraudem fraus est --- Ukrywanie oszustwa to oszustwo
Cessante ratione cessat et lex ipsa --- Gdy istnieje podstawa (wydania ustawy), traci moc i sama ustawa
Cessante ratione legis, cessat ipsa lex --- Gdy ustaje przyczyna obowiązywania ustawy, traci moc sama ustawa
Clara non sunt interpretanda --- Jasne (przepisy) nie wymagają interpretacji
Coactio non est imputabilis --- Przymusu nie zalicza się do zawinienia
Cogitationis poenam nemo patitur --- Nikt nie ponosi kary za (swoje) myśli
Commodum eius esse debet, cuius periculum --- Do tego powinien należeć zysk, czyje jest ryzyko
Concordia civium murus urbium --- Zgoda obywateli murem (obronnym) miast
Confessus pro iudicato est --- Kto uznał powództwo, uważany jest za zasądzonego
Consensus facit nuptias --- Do zawarcia małżeństwa potrzebne jest zgodne oświadczenie woli (dosł. Zgoda czyni małżeństwo)
Consuetudo est optima legum interpres --- Zwyczaj jest najlepszym interpretatorem ustawy
Consuetudo pro lege servatur --- Zwyczaj jest traktowany jak prawo
Contra facta non valent argumenta --- Wobec faktów argumenty muszą ustąpić
Contra ius fascue --- Przeciwko prawu boskiemu i ludzkiemu
Contractus ab initio voluntatis est, ex post factum necessitatis --- Zawarcie umowy jest dobrowolne, ale następstwa są przymusowe
Corruptissima re publica plurimae leges --- W najbardziej skorumpowanym państwie najwięcej praw (Im większy nieład w państwie, tym liczniejsze ustawy)
Crimen grave non potest esse impunibile --- Ciężkie przestępstwo nie może pozostać bez kary
Crimina morte extinguuntur --- Przestępstwa wygasają ze śmiercią (sprawcy)
Cuius est solaum, eius est usque ad coelum --- Komu przypada grunt, temu przypada (i nad gruntem) aż po niebo
Cuius regio, eius religio --- Kogo kraj, tego religia
Cuiusvis hominis est errare, nullius nisi insipientis in errore perseverare --- Każdy może zbłądzić, trwać w błędzie tylko głupi
Culpa caret, qui scit, sed prohibere nonpotest --- Nie można obarczać winą tego, kto (wprawdzie) wie, lecz nie może zapobiec
Cum in testamento ambigue scriptum est, benigne interpretari debet --- Gdy w testamencie zapisano coś niejasno, należy interpretować przychylnie
Cum in verbis nulla ambiguitas est, non debet admitti voluntatis quaestio --- Gdy w słowach nie ma żadnej dwuznaczności, nie należy podnosić kwestii woli
Da mihi factum, dabo tibi ius --- Podaj mi fakty, a ja dam ci prawo
Damnum aut casu fit aut culpa --- Szkoda powstaje albo ze zdarzenia przypadkowego albo na skutek przewinienia
Damnum sine iniuria esse potest --- Możliwe jest wyrządzenie szkody bez popełnienia czynu bezprawnego
De maiore et minore non variant iura --- Prawa nie zmieniają się w zależności od większego lub mniejszego (znaczenia osoby)
De minimis non curat lex --- Ustawa nie troszczy się o drobiazgi
Delegata potestas non potest delegari --- Władza przekazana nie może być przekazywana
Delicta parentium liberis non nocent --- Czyny bezprawne rodziców nie przynoszą szkody dzieciom
Dies a media nocte incipit et sequentis noctis media parte finitur --- Dzień zaczyna się (mierzy się) od północy (dosł: od środka nocy) do północy
Dies interpellat pro homine --- Termin wzywa zamiast człowieka (wierzyciela)
Dolo facit, qui petit, quod redditurus est --- Działa podstępnie ten, kto żąda tego, co będzie musiał zwrócić
Dolum malum facit qui ex aliena iactura lucrum quaerit --- Działa podstępnie, kto próbuje osiągnąć zysk z cudzego niepowodzenia.
Dolus non praesumitur --- Złego zamiaru nie domniemuje się
Dolus omnimodo puniatur --- Działanie w złym zamiarze zawsze musi być ukarane
Dormiunt aliquando leges, numquam moriuntur --- Ustawy niekiedy drzemią, ale nigdy nie umierają
Dulce et decorum est pro patria mori --- Słodko i zaszczytnie jest umrzeć za ojczyznę
Dura lex, sed lex --- Twarde prawo, ale prawo
Ei incumbit probatio, qui dicit, non qui negat --- Ciężar dowodu spoczywa na tym, kto twierdzi, a nie na tym kto przeczy
Emptio tollit locatum --- Kupno uchyla najem
Errantis nulla voluntas est --- Działanie pod wpływem błędu nie wyraża woli,
Ex iniuria non oritur ius ( Ex iniuria ius non oritur ) --- Z bezprawia nie wywodzi się prawo
Ex maleficio non oritur contractus --- Z bezprawnego działania nie powstaje zobowiązanie umowne
Expedit rei publicae, ne quis re sua male utatur --- W interesie państwa leży, by nikt nie używał źle swojej rzeczy
Expressio unius est exclusio alterius --- Włączenie jednego jest wykluczeniem czegoś innego
Exsecutio iuris non habet iniuriam --- Wykonywanie prawa nie jest bezprawiem
Facta non praesumuntur, sed probantur --- Okoliczności faktycznych nie domniemywa się, lecz udowadnia (wymagają udowodnienia)
Facta probantur, iura novit curia --- Okoliczności faktyczne udowadnia się (należy udowodnić), a prawo (przepisy prawne) zna sąd
Falsa demonstratio non nocet --- Fałszywe oznaczenie (przedmiotu czynności) nie szkodzi
Fatetur facinus, qui iudicium fugit --- Przyznaje się do czynu (występku), kto unika sądu
Favorabiliores rei potius quam actores habentur --- Korzystniejszą [sytuację procesową] mają pozwani niż powodowie
Fiat iustitia, et pereat mundus --- Sprawiedliwości musi się stać zadość, choćby miał zginąć świat
Frangenti fidem non est fides servanda --- Nie należy dawać wiary temu, kto popełnia wiarołomstwo
Fraus est fraudem celare --- Oszustwem jest ukrywać oszustw
Frustra legis auxilium quaerit, qui in legem committit --- Nadaremnie szuka oparcia w prawie ten, kto je gwałci
Fur semper in mora --- Złodziej jest zawsze w zwłoce
Herediatas nihil aliud est, quam successioin universum ius, quod defunctus habuerit --- Spadkobranie to nic innego, jak sukcesja w całość prawa, jakie miał zmarły
Hominem causa omne ius constitutum sit --- Wszelkie prawo winno być stanowione ze względu na człowieka
Hominis est errare, insipientis in errore perseverare --- Rzeczą ludzką jest błądzić, rzeczą głupców jest trwać w błędzie
Hominum causa omne ius constitutum est --- Wszelkie prawo ustanowione zostało dla ludzi
Homo est animal politicum et sociale --- Człowiek jest zwierzęciem politycznym i społecznym
Homo est dominus membrorum suorum --- Człowiek jest panem (właścicielem) swoich członków
Homo homini lupus est --- Człowiek człowiekowi wilkiem
Homo sum, nihil humani a me alienum esse puto --- Jestem człowiekiem i nic co ludzkie nie jest mi obce
Honores mutant mores --- Godności zmieniają człowieka
Honos habet onus --- Zaszczyt nakłada ciężar (Sława niesie brzemię)
Id facere laus est, quod deced, non quod licet --- Chwalebne jest czynić to, co wypada, a nie to, co wolno
Ignoramus et ignorabimus --- Nie znamy i nie poznamy
Ignoranta iuris nocet --- Nieznajomość prawa szkodzi (nie jest usprawiedliwieniem)
Ignorantia iuris nocet, ignorantia facti non nocet --- Nieznajomość prawa szkodzi, nieznajomość faktu nie szkodzi.
Imperare sibi maximum est imperium --- Panować nad sobą to najwyższa władza
Impossibilium nulla obligatio est --- Nie ma zobowiązania, gdy [świadczenie] jest niemożliwe
In contractibus tacite insunt, quae sunt moris et consuetudinis --- Uznaje się za włączone w sposób milczący do umowy, to co jest obyczajem i zwyczajem
In conventionibus contrahentium voluntas potius quam verba spectanda sunt --- W umowach bardziej uwzględnia się zamiar stron, niż dosłowne brzmienie
In criminalibus probationes debent esse luce clariores --- W sprawach karnych dowody powinny być jaśniejsze od światła
In dubiis benigniora --- W sytuacjach dwuznacznych (należy przyjąć pogląd) bardziej korzystny (dla stron)
In dubio mitius --- W razie wątpliwości łagodniej
In dubio reo (scil. iudicandum est) --- W (razie) wątpliwości należy orzekać na korzyść pozwanego
In legibus fundamentum rei publicae --- Prawa są ostoją państwa
In legibus magis simplicitas quam difficultas placet --- W prawie podoba się bardziej prostota niż zawiłość
In omnibus quidem, maxime tamen in iure aequitas spectanda sit --- We wszystkim, szczególnie jednak w prawie, należy mieć na względzie [zasady] słuszności
In pari causa melior est conditio possidentis --- W jednakowej sytuacji lepsza jest pozycja posiadacza
In pari causa possessor potior haberi debet --- W równym położeniu za lepszego można uznać posiadacza
In silvam ligna ne feras! --- Nie zanoś drewna do lasu
In testamentis plenius voluntates, testantium interpretantur --- Wykładnia testamentów opiera się na wnikliwym badaniu woli testatorów
Inaudita causa quamquam damnari aequitatis ratio non patitur --- Poczucie słuszności nie pozwala na skazanie kogokolwiek bez wysłuchania jego sprawy
Incivile est nisi tota lege perspecta una aliqua particula eius proposita iudicare vel respondere --- Nieprawidłowe jest wydawanie wyroku lub opinii prawnej bez uwzględnienia całości ustawy, na podstawie jednego jej fragmentu.
Inde datae leges, ne fortior omnia posset --- Po to zostały dane prawa, aby silniejszy nie mógł wszystkiego
Inicua numquam regna perpetuo manent --- Niegodziwe (niesprawiedliwe) rządy nie trwają nigdy wiecznie
Iniuria non excusat iniuriam --- Bezprawie nie usprawiedliwia bezprawia (jako odwetu)
Iniuriam qui factures est, iam facit --- Kto ma zamiar wyrządzać krzywdę, już krzywdzi
Inter arma silent leges --- Wśród szczęku oręża (podczas wojny) milczą prawa
Interest rei publicze, ne maleficia remaneant impunita --- W interesie państwa leży, aby czyny bezprawne nie pozostały bez kary
Inveterata consuetudo pro lege custoditur --- Dawny, zakorzeniony zazwyczaj przestrzegany jest jak prawo (na równi z ustawą)
Ira est cupiditas ulciscendae iniuriae --- Gniew jest pragnieniem pomszczenia krzywdy
Is damnum, dat qui iubet dare --- Ten wyrządza szkodę, kto rozkazuje ją czynić
Is fecit, cui prodest --- Ten uczynił, komu (to) przynosi korzyść
Iura non in singulas personas, sed generaliter constituuntur --- Praw nie ustanawia się dla poszczególnych osób, lecz dla ogółu
Iuris praecepta sunt haec: honeste vivere, alterum non leadere, suum cuique tribuere --- Oto są nakazy (zasady) prawa: żyć uczciwie, drugiego nie krzywdzić, każdemu oddać to, co mu się należy
Iuris prudenta est divinarum atque humanagrum rerum notitia, iusti atque iniusti scientia --- Wiedza prawnicza jest znajomością spraw boskich i ludzkich, rozumieniem tego, co dobre i słuszne
Iurisprudentia est divinarum atque humanarum rerum notitia, iusti atque iniusti scientia --- Prawoznawstwo jest znajomością spraw boskich i ludzkich, wiedzą o tym, co sprawiedliwe i niesprawiedliwe
Ius civile vigilantibus scriptum est --- Prawo cywilne jest tworzone dla osób starannych
Ius est ars boni et aequi --- Prawo sztuką (stosowania) tego, co dobre i słuszne
Ius et frans nonquam cohabitant --- Prawo i działanie podstępne nigdy nie współistnieją
Ius publicum privatorum pactis mutari non potest --- Prawo publiczne nie może być zmienione umowami osób prywatnych
Ius recipsit aequitatem --- Prawo ma na względzie sprawiedliwość
Ius singulare est, quod contra tenorem rationis propter aliquam utilitatem auctoritate constituentium introductum est --- Przywilejem jest to, co zostało wprowadzone wbrew ogólnej zasadzie z powodu jakiejś użyteczności, z mocy autorytetu tego, kto może stanowić prawo
Iustia est constans et perpetua voluntas ius suum cuique tribiendi --- Sprawiedliwość to stała i niezmienna wola oddania każdemu tego, co mu się należy
Iustitia fundamentum regnorum --- Sprawiedliwość jest podstawą rządów (panowania)
Iustitia non debet claudicare --- Wymiar sprawiedliwości nie powinien niedomagać
Iustitia non novit patrem nec matrem, solam veritatem spectat --- Sprawiedliwość nie zna ojca ani matki, ma wzgląd jedynie na prawdę
Iustitias vestras iudicabo --- Osądzę waszą sprawiedliwość
Lege non distinguente nec nostrum distinguere --- Ustawa nie rozróżnia, a więc i my nie rozróżniajmy
Legem bonam a mala nulla alia nisi naturae norma dividere possumus --- Dobre prawo od złego możemy odróżnić miarą prawa natury
Legem brevem esse oportet, quo facilius ab imperitis teneatur --- Prawo powinno być zwięzłe, aby łatwiej mogli je zapamiętać ci, którzy go nie znają (niedoświadczeni)
Leges ab omnibus intellegi debent --- Ustawy powinny być zrozumiałe dla wszystkich
Leges bonae ex malis moribus procreantur --- Dobre ustawy rodzą się ze złych obyczajów
Leges omnium salutem singulorum saluti anteponunt --- Prawo stawia dobro ogółu ponad dobrem jednostki
Leges sine moribus vanae --- Prawa bez moralności giną
Legibus idcirco omnes servimus, ut liberi esse possimus --- Dlatego wszyscy służymy prawu, żebyśmy mogli być wolnymi (obywatelami)
Lex consumens derogat legi consumptae --- Przepis pochłaniający wyłącza przepis pochłonięty
Lex inferior non derogat legi superiori --- Akt niższej mocy prawnej nie uchyla aktu wyższej mocy prawnej
Lex iniusta non est lex --- Ustawa niesprawiedliwa nie jest prawem
Lex iubet ea, quae facienda sunt prohibetque contraria --- Prawo nakazuje to, co należy czynić i zakazuje rzeczy przeciwnych
Lex iusta libertati, aequalitati et fraternitati praesidio est --- Sprawiedliwe prawo stoi na straży wolności, równości i braterstwa
Lex lege tollitur --- Ustawa uchylana jest ustawą (Ustawę uchyla się ustawą)
Lex lubeat non disputet --- Prawo nakazuje, ale nie dyskutuje
Lex mitior retro agit --- Ustawa względniejsza działa wstecz
Lex non ob ligat nisi promulgata --- Ustawa nie obowiązuje, jeśli nie została ogłoszona
Lex posterior derogat (legi) priori --- Ustawa późniejsza uchyla ustawę wcześniejszą
Lex posterior generalis non derogat legi priori (anteriori) speciali --- Ustawa późniejsza o charakterze ogólnym nie uchyla ustawy wcześniejszej szczególnej
Lex primaria derogat legi subsidiariae --- Ustawa zasadnicza uchyla posiłkową
Lex prospicit non respicit --- Ustawa patrzy naprzód, a nie wstecz
Lex retro non agit --- Prawo nie działa wstecz
Lex severior retro non agit --- Ustawa surowsza nie działa wstecz
Lex specialis derogat (legi) generali --- Ustawa szczególna zmienia działanie prawa (ustawy ogólnej)
Lex superior derogat legi inferiori --- Ustawa wyższej rangi uchyla ustawę niższej rangi
Libera matrimonia esse antiquitus placuit --- Z dawna już postanowiono, że małżeństwa są wolne
Liberae sunt nostrae coitationes --- Wolne są nasze myśli
Libertas est inaestimabilis --- Wolności nie da się oszacować, jest bezcenna
Libertas est potestas faciendi id, quod iure licet --- Wolność jest to możliwość czynienia tego, co prawie wolno
Libertas inaestimabilis res est --- Wolność jest rzeczą bezcenną
Longa possessio parit ius possidenti et tollit actionem vero domino --- Długie posiadanie daje posiadaczowi prawo, a rzeczywistemu właścicielowi odbiera roszczenie
Magistratum legem esse loquentem, legem autem mutum magistratum (recte dici potest) --- (Z całą słusznością można powiedzieć, że) urzędnik jest mówiącym prawem, prawo zaś niemym urzędnikiem
Magna culpa dolus est --- Grube niedbalstwo podobne jest zamiarowi (złemu),
Mala causa silenda est --- W złej sprawie najlepiej milczeć
Mala fides superveniens nocet --- Późniejsza zła wiara szkodzi
Male iure nostro uti non debemus --- Nie powinniśmy czynić ze swego prawa złego użytku
Male nostro iure uti non debemus --- Nie powinniśmy źle korzystać z naszego prawa
Malitia supplet aetatem --- Natężenie zła uzupełnia wiek (podstawa wcześniejszej odpowiedzialności karnej nieletnich)
Malitiis non est indulgendum --- Nie należy tolerować szykan
Malorum poena praesidium est bonis --- Karanie złych to ochrona dobrych
Malus usus abolendus est --- Należy zwalczać złe zwyczaje (aby nie przerodziły się w prawo zwyczajowe)
Manifesta non egent probatione (Manifestum non eget probatione) --- (To, co) oczywiste nie wymaga dowodu
Manifestum non eget probatione --- Fakty powszechnie znane nie wymagają dowodu
Mater semper certa est, pater vero is est, quem nuptiae demonstrant --- Matka jest zawsze pewna, ojciec zaś jest ten, na kogo wskazuje małżeństwo
Maximum ius saqepe maxima (est) iniuria --- Najwyższe prawo często bywa największą niesprawiedliwością (Zbyt surowe stosowanie prawa prowadzi często do niesprawiedliwości)
Maximus pericula semper dant veniam culpae --- Wielkie niebezpieczeństwo wyłącza zawinienie
Melior (tutiorque est) certa pax sperata victoria --- Lepszy (i bezpieczniejszy jest) pewny pokój niż oczekiwane zwycięstwo
Melior est condicio posidentis --- Lepsza jest pozycja tego, który posiada
Minima non curat praetor --- Urząd jurysdykcyjny nie troszczy się o drobnostki
Minime sunt mutanda, quae interpretationem certam semper habuerunt --- Jak najmniej należy zmieniać to, co zawsze miało jednoznaczną interpretację
Mora trahit periculum --- Zwłoka pociąga za sobą ryzyko (zwiększa odpowiedzialność dłużnika)
Mors omnia iura solvit --- Śmierć znosi wszelkie prawa
Multa scelera legem et iudicem effugiunt --- Wiele zbrodni uchodzi przed prawem i sędzią
Multi multa sciunt, nemo omnia --- Wielu wie dużo, nikt wszystkiego
Nam hoc natura aequum est neminem cum alterius detrimento fieri locupletiorem --- Słuszne jest, aby nikt nie wzbogacał się z cudzej straty
Nasciturus pro iam nato habet quotines de commodis eius agitur --- Dziecko poczęte uważa się za już narodzone, ilekroć chodzi o jego korzyść
Natura trahit ad sua iura --- Natura domaga się swych praw
Ne bis in ibdem contestetur --- Ten sam proces nie będzie rozpoczynany dwukrotnie
Ne bis in idem procedatur (... procedamus) --- Nie należy rozstrzygać (nie rozstrzygajmy) dwa razy w tej samej sprawie
Ne eat iudex ultra petia partium --- Niech sędzia nie wychodzi poza żądanie stron
Ne quis absens puniatur --- Nieobecny niech nie będzie karany
Neminem captivabimus nisi iure victum --- Nikogo nie uwięzimy, o ile nie zostanie pokonany prawem
Neminem laedit, qui suo iure utitur (Qui iure suo utitur, neminem laedit) --- Nikogo nie krzywdzi ten, kto korzysta ze swego prawa
Nemo auditur propriam turpitudinem allegans --- Powołujący się na własny występek nie będzie wysłuchany
Nemo debet lucrari ex alieno damno --- Nikt nie może wzbogacać się z cudzej szkody
Nemo enim in persequendo deteriorem causam, sed meliorem facit --- Dochodzenie sprawy przed sądem nie może pogorszyć, lecz jedynie polepszyć sytuację powoda
Nemo est iudex in propria causa --- Nikt nie może być sędzią we własnej sprawie
Nemo ex suo delicto meliorem suam condicionem facere potest --- Nikt nie może poprzez własny występek (delikt) uczynić lepszym swego położenia
Nemo iudex idoneus in propria causa --- Nikt nie jest odpowiednim sędzią we własnej sprawie
Nemo plus iuris alium transferre potest, quam ipse habet --- Nikt nie może przenieść na drugiego więcej prawa niż sam posiada
Nemo pro parte testatus, pro parte intestatus decedere potest --- Nikt nie może umrzeć pozostawiając dziedzica do części spadku, część zaś beztestamentowo
Nemo prudens punit, quia peccatum est, sed ne peccetur --- Nie karze się dlatego, że popełniono przewinienie, ale po to by go nie popełniano
Nemo sibi ipse causam possessionis mutare potest --- Nikt nie może sobie zmienić podstawy posiadania
Nemo sine vitiis est --- Nikt nie jest bez wad
Nemo testis idoneus in propria causa --- Nikt nie jest odpowiednim świadkiem we własnej sprawie
Nervus belli pecunia (est) --- Nerwem wojny (jest) pieniądz
Nihil fit sine causa --- Nic nie dzieje się bez przyczyny
Nihil novi sub sole --- Nic nowego pod słońcem
Nihil probat, qui nimium probat --- Nie udowadnia niczego, kto dowodzi zbyt wiele
Non ex regula ius sumatur, sed ex iure quod est regula fiat --- Reguły nie tworzą prawa, lecz się z niego wywodzą
Non exemplis, sed legibus iudicandum est --- Należy orzekać na podstawie ustaw, a nie naśladować wcześniejsze rozstrzygnięcia.
Non facit fraudem, qui facit, quod debet --- Nie czyni bezprawia, kto spełnia swą powinność
Non numeranda, sed ponderanda sunt argumenta --- Argumenty należy oceniać nie wedle ich liczby, a wagi
Non omne licitum honestum est --- Nie wszystko co dozwolone jest godziwe
Non omne quod licet honestum est --- Nie wszystko, co dozwolone jest uczciwe
Non omnis vox iudicis iudicati continet auctoritatem --- Nie każda wypowiedź sędziego ma moc wyroku
Nostrum est iudicare secundum allegata et probata --- Powinniśmy sądzić zgodnie z przedłożonymi i pewnymi [dowodami]
Notoria nin egent probatione --- Fakty powszechnie znane nie wymagają dowodu
Nova constitutio futuris forman imponere debet, non praeteritis --- Nowa ustawa powinna regulować przyszłość, a nie przeszłość
Nulla iniuria est, quae in volentem fiat --- Nie wyrządza się krzywdy chcącemu
Nulla pactione effici potest, ne dolus praestetur --- Umową nie można wyłączyć odpowiedzialności za podstęp
Nulla poena sine culpa --- Nie ma kary bez winy
Nulla poena sine lege --- Nie ma kary bez ustawy
Nulla regula sine exceptione --- Nie ma reguły bez wyjątku
Nulli res sua servit --- Nie można mieć służebności na własnej rzeczy
Nullum crimen sine culpa --- Nie ma przestępstwa bez winy
Nullum crimen sine lege --- Nie ma przestępstwa bez ustawy (na każde przewinienie powinna być odpowiednia ustawa)
Nullum crimen sine lege certa --- Zakaz lub nakaz obwarowany sankcją karną powinien być sformułowany precyzyjnie i ściśle
Nullum crimen sine lege penali anteriori --- Nie ma przestępstwa bez wcześniejszej ustawy
Nullum crimen sine lege poenali --- Nie ma przestępstwa bez ustawy karnej
Nullum crimen sine lege scripta --- Nie ma przestępstwa bez prawa pisanego
Nullum crimen sine periculo sociali --- Nie ma przestępstwa bez społecznego niebezpieczeństwa czynu
Nullum crimen sine poena --- Każde przestępstwo powinno być ukarane
Nullum scelus rationem habet --- Żadna zbrodnia nie ma uzasadnienia
Nullus idoneus testis in re sua intellegitur --- Nikt nie może być wiarygodnym świadkiem we własnej sprawie
Nullus videtur dolo facere, qui iure suo utitur --- Uważa się, że nie działa podstępnie ten kto korzysta ze swego prawa
Nuptias non concubitus, sed consensus facit --- Małżeństwo powstaje przez porozumienie, a nie faktyczne pożycie
Omne ignotum pro magnifico --- Wszystko, co nieznane uchodzi za wielkie
Omne nimium nocet --- Każdy nadmiar szkodzi
Omnis definitio in iure civili periculosa est: parum est enim, ut non subverti potest --- Wszelka definicja w prawie cywilnym jest niebezpieczna, ponieważ rzadko się zdarza, by nie można było jej podważyć
Onus est honos qui sustinet rem publicam --- Obowiązek jest zaszczytem utrzymującym Rzeczpospolitą
Optima est legum interpres consuetudo --- Zwyczaj jest najlepszą wykładnią prawa
Pacta sunt servanda --- Umów należy dotrzymywać
Par in parem non habet imperium --- Równy nie ma władzy nad równym
Parvi sunt foris arma, nisi est consilium domi --- Mało wart oręż poza granicami, jeśli brak rządu w kraju (w domu)
Pax vel iniusta utilior est quam iustissimum bellum --- Pokój nawet niesprawiedliwy jest pożyteczniejszy niż niesprawiedliwa wojna
Pecunia non olet --- Pieniądze nie śmierdzą
Per fas net nefas --- Wszelkimi środkami godziwymi i niegodziwymi
Perdidisse honeste mallem quam accepisse jupiter --- Wolałbym godnie stracić, niż haniebnie zyskać
Periculum in mora --- Niebezpieczeństwo w zwłoce
Placuit in omnibus rebus praecipuam esse iustitiae aequitatisque quam stricti iuris rationem --- We wszystkich sprawach powinna mieć pierwszeństwo zasada sprawiedliwości i słuszności nad zasadą ścisłego prawa.
Poena constituitur in emendationem hominum --- Kara ustanowiona jest w celu poprawienia ludzi
Primum non nocere --- Po pierwsze nie szkodzić
Principes mortales, res publica aeterna --- Władcy śmiertelni, państwo wieczne
Prior tempore potior iure --- Pierwszy w czasie lepszy w prawie
Prior tempore, potrior iure --- Pierwszy w czasie, lepszy w prawie
Probatio vincit praesumptionem --- Dowód obala domniemanie
Prohibenda est ira in puniendo --- Przy wymierzeniu kary należy powściągnąć gniew
Publicum ius est, quod ad statum rei Romanae spectat; privatum, quod ad singulorum utilitatem: sunt enim quaedam publice utilia, quaedam privatim --- Prawem publicznym jest to, które dotyczy spraw państwa rzymskiego, prywatnym zaś to, które ma na względzie korzyść jednostek: są bowiem pewne rzeczy użyteczne dla ogółu, inne zaś dla osób prywatnych
Qualis vita, et mors ita --- Jakie życie, taka śmierć
Quando aliquid prohibetur, prohibetur et omne, per quod devenitur ad illud --- Gdy coś jest zakazane, zakazane jest wszystko co do tego zmierza (uzasadnienie karalności usiłowania)
Quest vita, et mors ita --- Jakie życie taka śmierć
Qui accusare volunt, probationes habere debent --- Kto chce oskarżać powinien mieć dowód
Qui curat, non curatur --- Kto (sam) podlega pieczy, nie może sprawować opieki (nad inną osobą)
Qui errat consentire non videtur --- Kto błądzi, ten nie wyraża zgody
Qui finem vult idem vult ad finem necesaria --- Kto chce celu, chce również tego, co jest konieczne aby go osiągnąć
Qui licet quod est plus utique quod est minus --- Kto może więcej, ten może i mniej
Qui munus publice mandatum accepta pecunia reperunt, crimine repetundarum postulantur --- Dopuszcza się zdzierstwa ten, kto sprawując funkcję publiczną przyjmuje pieniądze od zainteresowanych
Qui non appellat, approbare videtur sententiam --- Kto się nie odwołuje, ten akceptuje wyrok
Qui non facit quod facere debet, videtur facere adversarus ea, quia non facit --- Jeżeli ktoś nie czyni tego, co czynić powinien uważa się, że czyni przeciwnie, ponieważ nie czyni
Qui non negat, fatetur --- Kto nie zaprzecza, ten się przyznaje
Qui peccet ebrius, laut sobrius --- Kto grzeszy będąc pijany, niech płaci trzeźwy
Qui scribit, bis legit --- Kto pisze, ten jakby dwa razy czytał
Qui tacet, consentire videtur [ ubi loqui potuit debuit] --- Kto milczy, ten zdaje się zgadzać [gdy ktoś mógł i powinien był mówić]
Qui vult decipi, decipiatur --- Kto chce być oszukany, niech nim będzie
Quid est enim civitas nisi iuris societas civium --- Czym jest bowiem państwo, jeśli nie opartym na prawie związkiem obywateli
Quisque praesumitur bonus, donec probetur contrarium --- Domniemywa się, że każdy działa w dobrej wierze (uchodzi za prawego), dopóki nie udowodni (mu) się czegoś przeciwnego
Quod ab initio vitiosum est, non potest tractu temporis convalescere --- To, co od początku jest wadliwe, nie może być uzdrowione z upływem czasu
Quod ad ius naturalre attinet, omnes homines aequales sunt --- Zgodnie z prawem naturalnym wszyscy ludzie są równi
Quod differtur, non aufertur --- Co się odwlecze to nie uciecze
Quod initio vitiosum est, non potest tractu temporis convalescere --- To co od początku jest wadliwe, nie może być uzdrowione przez ?sam? upływ czasu
Quod lege non prohibitum, licitum est --- Czego prawo nie zakazuje, jest dozwolone
Quod non est in actis, non est in mundo --- Czego nie ma w aktach, nie ma na świecie (jest bez znaczenia dla sędziego)
Quod non est licitum necessitas facit licitum --- Konieczność robi z czynu niedozwolonego czyn dozwolony
Quod omnes similiter tangit, ab omnibus comprobetur --- Co wszystkich jednakowo dotyczy, winno być przez wszystkich zatwierdzone
Quod principi placuit, legis habet vigorem --- Co podoba się cesarzowi, zyskuje moc prawa
Quod universitati deberur, singulis non debetur --- Co należy się wspólnocie, nie należy się jej członkom
Ratihabitio madato comparatur --- Zatwierdzenie równa się zleceniu
Ratio (legis) est anima legis --- Uzasadnienie (podstawa, sens) (ustawy) jest duszą ustawy
Rebus sic stantibus [omnis contractus intelligitur] --- Każda umowa obowiązuje na warunkach z momentu jej zawarcia
Reformatio in peius iudici appellato non licet --- Sędziemu apelacyjnemu nie wolno zmieniać wyroku na niekorzyść odwołującego się
Res inter alios acta nocere non debet --- Czynność dokonana między określonymi osobami nie powinna szkodzić innym
Res iudicata pro veritate accipitur --- Prawomocny wyrok przyjmuje się za prawdę
Res nullius cedit primo occupanti --- Rzecz niczyja staje się własnością tego, który ja pierwszy zagarnął (zawłaszczył)
Reus excipiendo fit actor --- Pozwany w zakresie zarzutu procesowego staje się powodem
Salis populi suprema lex esto --- Dobro Rzeczypospolitej niechaj będzie najwyższym prawem
Salus populi suprema lex esto --- Dobro ludu niechaj będzie najwyższym prawem
Salus rei publicae suprema lex esto --- Dobro Rzeczypospolitej niech będzie najwyższym prawem
Satius enim esse impunitum relinqui facinus nicentis quam innocentem damnari --- Lepiej pozostawić bezkarnym występek złoczyńcy, niż skazać niewinnego
Scire leges non hoc est verba earum tenere, sed vim ac potestatem --- Znajomość praw polega nie na pamiętaniu ich dosłownie, ale na umiejętności stosowania ich sensu (treści i mocy prawnej)
Secundum naturam est commoda cuiusque rei eum sequi, quem seuentur incommoda --- Naturalne jest, aby ten czerpał korzyści z rzeczy, kto ponosi związane z nią ciężary
Semel heres semper heres --- Kto raz zostanie dziedzicem pozostaje nim na zawsze
Sententia facit ius --- Prawomocny wyrok stanowi prawo (obowiązuje)
Sententia facit ius inter partes --- Wyrok tworzy prawo między stronami
Servitus in faciendo consistere nequit --- Służebność nie może polegać na działaniu
Servitutibus civiliter utendum est --- Służebności należy wykonywać oględnie
Si in ius vocat, ito --- Kto został wezwany przed sąd, niech się stawi
Silent leges inter arma --- Milkną prawa w szczęku broni
Singularia non sunt extendenda --- Nie należy rozszerzać wyjątków
Societas delinquare non potest --- Stowarzyszenie nie może dopuścić się wykroczenia
Socii mei socius non est socius meus --- Wspólnik mojego wspólnika nie jest moim wspólnikiem
Sola cogitatio furti faciendi non facit furem --- Sam zamiar popełnienia kradzieży nie czyni jeszcze złodziejem
Suaviter in modo, fortier in re --- Delikatnie co formy, mocno co do treści
Summum ius summa iniuria --- Najwyższe prawo (może stać się) najwyższym bezprawiem
Superficies solo cedit --- To, co jest na powierzchni (przypada właścicielowi) gruntu
Tam de se iudex iudicat, quam de reo --- Sędzia wydaje wyrok tak co do siebie, jak i co do pozwanego
Tertium non datur --- Nie ma trzeciego wyjścia (rozwiązania)
Testibus, non testimoniis creditur --- Należy wierzyć świadkom, a nie (ich) zeznaniom
Testis de visu praeponderat aliis --- Świadek z widzenia jest więcej wart od innych
Testis unus testis nullus --- Jeden świadek, żaden świadek
Tres faciunt collegium --- Trzy osoby tworzą stowarzyszenie (Trzech stanowi zespół)
Tutor rem pupili emere non potest --- Opiekun nie może kupować rzeczy podopiecznego
Ubi culpa est, ibi poena subesse debet --- Gdzie jest wina, tam powinna być kara
Ubi eadem legis ratio, ibi eadem legis dispositio --- Gdzie taki sam sens ustawy (podstawa prawna), tam takie samo postanowienie ustawy (taka sama norma)
Ubi est confessio, ibi est remissio --- Gdzie jest przyznanie się, tam i przebaczenie
Ubi ius, ibi onus --- Gdzie prawo tam i obowiązek
Ubi ius, ibi remedium --- Tam gdzie jest uprawnienie, jest środek do jego urzeczywistnienia
Ubi lex non distinuit, nec nos distinguere debemus --- Tam gdzie ustawa nie rozróżnia, nie powinniśmy rozróżniać
Ubi lex, ibi poena --- Gdzie prawo tam i kara
Ubi non est culpa, ibi non est delictum --- Gdzie brak winy tam nie ma przestępstwa
Ubi periculum, ibi lex --- Gdzie jest niebezpieczeństwo, tam jest i ustawa
Ubi societas, ibi ius --- Gdzie społeczność, tam prawo
Unus testis, nullus testis --- Jeden świadek to żaden świadek
Utile per inutile non vitiatur --- To, co jest właściwe nie jest obciążone wadą tego, co niewłaściwe
Vanae voces populi non sunt audiendae --- Nie należy dawać posłuchu czczym głosom tłumu
Venire contra factum proprium nemini licet --- Nie wolno występować przeciwko temu, co wynika z własnych czynów
Verba volant, scripta manet --- Słowa ulatują, pismo pozostaje
Vim vi repellere licet --- Siłę wolno odeprzeć siłą
Vis maior cui humana infirmitas resistere non potest --- Siła wyższa, której słabość nie jest w stanie się oprzeć
Vita brevis, ars longa, occasio praeceps, experimentum periculosum, iudicium difficile --- Życie krótkie, sztuka długa, okazja ulotna, doświadczenie niebezpieczne, sąd niełatwy
Volenti non fit iniuria --- Chcącemu nie dzieje się krzywda
Voluptatis vel affectionis aestimatio non habebitur --- Przyjemność lub uczucie nie są szacowane w pieniądzu


********


Więcej tu:
Inne wpisy, oraz krótko o blogu

***




Update: 2015.11.04
Create:  2015.11.04
Autor: Brak komentarzy:

Julian Tuwim, poeta obojga narodów

Jest taki wierszyk, który można przeczytać tak, że brzmi jak byśmy mówili po francusku - jeżeli się odrobinę postaramy.  W obu językach fonetycznie brzmi tak samo. Działa to jednak lepiej, gdy słuchacz nie zna francuskiego i na rodowitych francuzach lepiej nie testować... Lecz i tak jest śmiesznie:

Wersja polska: 

Oko trę, że mam ból
Taki los komu żal ?
oko trę, pali sól
O madame, kulą wal
Ile trosk, ile burz,
a krew kipi, wre ,
O madame, oto nóż
O, madame, oto mrę

Wersja francuska:

O, contraint je m'embrouille,
Taquilosse, comme ou jalle?
O, contraint, polissoule
O madame, coulon valle!
Il est trosque, il est bouge,
A ma creve qui pis vrai
O, madame, o tonuche
O madame, o tome rain



***

Inną twórczość poety dla dorosłych, czyli Tuwima, można posłuchać tu:


***

Więcej na:
Inne wpisy, oraz krótko o blogu

********

Inne wpisy:


Update: 2015.11.02 
Create:  2015.11.02
Autor: Brak komentarzy:

Nokia E75 naprawa kamery

Żona posiada telefon. Podkreślam: prawdziwy telefon. Taki co ładuje się raz na tydzień. Businessowy model z najlepszych czasów świetności Nokii. Kupiliśmy z żoną swoje telefony w sklepie, piękne, nowe i... wciąż działające. Razem kosztowały ponad 6 tysięcy, ponieważ jednak cena nie ma przełożenia na jakość to nie spodziewałem się, że tak długo będą działać.

Ja mam Nokię N900 - urządzenie z funkcją dzwonienia. Ja go nie używam, ja go katuję... Jak na razie nie znalazłem powodu (szukałem!) by go wymienić. 
Chęć posiadania czegoś nowego jest teraz tak w nas zaprogramowana, że bardzo chciał bym mieć nowy - w domyśle fajny, lepszy. Sęk w tym, że jak porównuje nowe telefony do N900 to na razie zostaje przy swoim i zaczynam wznosić modły, by jak najdłużej działał. Gdzie jak kupie teraz taki telefon!

Niestety, czasy świetności E75 dobiega końca. Zepsuła sie główna kamera. Widoczny był tylko czarny obraz. Przednia kamera działała bez zarzutu.
Postanowiłem w weekend sprawdzić, co jest przyczyną awarii. Nie, żebym sądził, że uda mi sie naprawić E75, ale byłem po prostu ciekawy...

Pierwszy problem: miniaturyzacja. Musiałem wykorzystać największe powiększenia:

Problemem okazała się uszkodzona taśma łącząca moduł głównej kamery z płytą główną. Miedź na kilku ścieżkach zaśniedziała. Po oczyszczeniu wygląda to tak:
Wstępnie przyjąłem (bez pomiarów), że naprawy będzie wymagać dziewiąta ścieżka od prawej. Nie miałam pewności co do ścieżek numer 6, 7 i 8.
Szybkie sprawdzenie: na Allegro nie ma w sprzedaży pasującego modułu kamery. 

Znalazłem najcieńszy przewód i dolutowałem go do elementu SMD (zapewne kondensatora), który był połączony z uszkodzoną ścieżką. Dzięki temu nie musiałem się martwić jaką temperaturę wytrzyma plastik taśmy sygnałowej.



Jak widać elementy SMD montowane w Nokii nie grzeszą idealnym pozycjonowaniem... Poniżej pokażę dlaczego tak jest.

To jest najcieńsza igła jaka mam w domu:

Tak wygląda powyższa igła w zestawieniu z krzywo zamontowanymi elementami. Są na prawdę miniaturowe. Polecam obejrzenie zdjęć w pełnej rozdzielczości - celowo jej nie zmniejszałem.

Tak wygląda końcówka igły. Myślałem, że są równiejsze. 
Ścieżki na taśmie są bardzo cieńcie.


To jest jeden z moich najcieńszych śrubokrętów precyzyjnych. Szerokość jego końcówki to 1,37 mm.


Niestety przylutowany i widoczny powyżej przewód okazał się za gruby, by go zamontować do złącza. Samo złącze jest w zamontowane w technologii SMD, więc po drugiej stronie płytki nie mam dostępnych jego kontaktów.
Wymieniłem więc przewód na drut w izolacji odzyskany z cewki przetwornicy od monitora laptopa. Przewód izolowany lakierem (lub czymś podobnym). Przylutowałem go po drugiej stronie do kondensatora SMD.
Plastik jest celowo uszkodzony - oznaczyłem w ten sposób konkretne miejsce mocowania drutu.
Proszę pamiętać, że grot lutownicy (bardzo cienki) i tak ma szerokość ponad dwa konektory złącza.

Ten tinol był za gruby...

Dopiero rozmiar 0,25 ledwo, ledwo mógł być użyty. Mam tez topnik z cyną (całą chemię do SMD/BGP), ale nie chciałem go używać. Nie byłem pewien, czy będę mógł potem oczyścić miejsce lutowania bez uszkodzenia przylutowanego przewodu. Pomiędzy konektory złącza ledwo, ledwo wchodzi sam koniec igły.

Naprawa okazała sie skuteczna.

 I telefon w całej okazałości. Zdjęcie kiepskie, ale o trzeciej nad ranem lepszego już mi się robić nie chciało.


Takiej naprawy nie polecam nikomu. Ja wykonałem ją, ponieważ chciałem się przekonać, czy jest możliwa do wykonania. Zdobywam w ten sposób doświadczenie. i jest to moje hobby.
Za cenę potrzebnego sprzętu do tej naprawy mozna kupić przyzwoity smartfon. Czas poświęcony na naprawę w żaden sposób się nie zwróci. Potrzebna też jest pewna ręka. Chciałem to zrobić i mam z tego satysfakcje, ale jest to totalnie nieopłacalne. Żona i tak już rozgląda się za smartfonem... Akurat wydany został Android Marshmallow.


********




Update: 2015.10.19
Create: 2015.10.19
Autor: 12 komentarzy:
Etykiety: ,

Oscyloskop próbkujący

Oscyloskopy próbkujące pozwalają na pomiary sygnałów szybkozmiennych w abstrakcyjnie szerokim paśmie częstotliwości. Okupione jest to jednak możliwością obserwacji jedynie przebiegów sygnałów powtarzalnych. Przyrządy te pobierają próbki napięcia sygnału wejściowego i zapamiętują je. Przy każdym następnym sygnale na bardzo krótki czas otwierana jest bramka wejściowa - odbywa się to z przesunięciem w czasie. Złożenie wszystkich pobranych próbek pozwala na odtworzenie sygnału wejściowego, czy to bezpośrednio za pomocą lampy oscyloskopowej, czy poprzez układy cyfrowe.
***

 Oscyloskopy pracujące w czasie rzeczywistym generalnie osiągają pasmo do 20 GHz, przy próbkowaniu 100 GS/s. Dostępne są też modele o paśmie 100 GHz i próbkowani 240 GS/s - czyli mają parametry oscyloskopu próbkującego. Dlaczego więc oscyloskopy próbkujące są produkowane? 
Oczywiście chodzi o pieniądze. Oscyloskop próbkujący może być nawet dziesięć razy rańszy od oscyloskopu pracującego w czasie rzeczywistym. Skąd taka różnica w cenie? Porównajmy parametry:
Oscyloskop czasu rzeczywistego:  20 -100 GHz, 240 GS/s, 8 bit
Oscyloskop próbkujący I:  20 GHz - 100 GHz, 10 MS/s, rozdzielczość 14 bit
Oscyloskop próbkujący II:  80 GHz, 300 kS/s, rozdzielczość 16 bit
Oscyloskop próbkujący musi zebrać i przetworzyć znacząco mniej danych. Ponieważ ma na to mniej czasu jego przetworniki mogą mieć wyższe rozdzielczości.

***

Generalnie oscyloskop próbkujący jest wyposażony w przetworniki o maksymalnej częstotliwości próbkowania mniejszej niż pasmo przyrządu. Choć wydaje sie to złamaniem warunku Nyquista twierdzenia Kotielnikowa-Shannona to dzięki badaniu sygnałów powtarzalnych możemy wykonać próbkowanie w czasie ekwiwalentnym. Przetworniki (przetwornik) oscyloskopu pobierze w pierwszym przebiegu sygnału tyle próbek ile umożliwiają jego podzespoły, a kolejne próbki będzie gromadzić przy kolejnych badanych przebiegach. Oscylogram, który zobaczymy na ekranie będzie złożeniem wielu przebiegów zarejestrowanych przy wielu wyzwoleniach.
Przykłądowo PicoScope 9211A 12GHz 16bit oscyloskop próbkujący za 45000 zł pobiera próbki częstotliwością do 200 kHz, ponieważ w oscyloskopie próbkującym (samplingowym) najważniejsza nie jest jak dużo próbek na sekundę pobiera, tylko na jak krótki okres czasu potrafi otworzyć bramkę pobierającą próbkę. Oscyloskopy pracujące w trybie czasu ekwiwalentnego zazwyczaj mają rozdzielczość 12-14 bitów.

Próbki można pobierać na trzy sposoby:

Próbkowanie sekwencyjne
Wyzwalanie następuje w tym samym miejscu doprowadzonego sygnału, ale otwarcie bramki odbywa się z przesunięciem w stosunku do wyzwolenia. Za każdym razem czas przesunięcia wzrasta o stałą wartość.
Czasami oscyloskop pobiera próbki co kilka okresów, w zależności od parametrów przyrządu. Po prostu tańsze urządzenie nie są w stanie pobierać próbek z dużą częstotliwością. Tak często pracują rejestratory (przystawki) podłączane do komputera.
By zobrazować cały przebieg impulsu, włącznie z kompletnym  zboczem wyzwalającym, należy manipulować czasem przesunięcia, odpowiednio go wydłużając. Można oczywiście skorzystać z wyzwalania zewnętrznego, jeżeli mamy dostęp do odpowiedniego sygnału wyprzedzającego.

Próbkowanie przypadkowe
Jak nazwa wskazuje próbki pobierane są losowo. Powoduje to że:
- Możemy obserwować kompletny impuls.
- Pobrane próbki mają różną gęstość.
Pobieraniu każdej próbki musi towarzyszyć zapamiętanie informacji o czasie jej pobrania, a konkretnie o odstępie czasu pomiędzy wyzwoleniem akwizycji, a pobraniem próbki.

Próbkowanie w czasie rzeczywistym
W czasie jednego przebiegu pobieranych jest wiele próbek, a każda z nich jest obrazowana na ekranie. Ten sposób akwizycji wymaga najlepszych parametrów urządzenia, ponieważ szybkość pobierania próbek musi być co najmniej dwukrotnie większa od największej częstotliwości występującej w sygnale.

 Dla sygnałów niepowtarzalnych ten współczynnik przyjmuje się uznaniowo od 5 do 20. Jedną z reguł dobierania oscyloskopu do potrzeb jest zasada piątej harmonicznej, lub w wariancie bardziej ekonomiczniej trzeciej harmonicznej: widoczność piątej (trzeciej) harmonicznej badanego sygnału wyznacza potrzebne pasmo przenoszenia oscyloskopu. Ilość harmonicznych, które przyrząd może zarejestrować wpływa bezpośrednio na jakość zobrazowania (i odwzorowania) sygnału badanego.

Należy pamiętać, że podstawa czasu musi odpowiadać badanemu sygnałowi. Jeżeli przyrząd nie będzie posiadać odpowiednich parametrów, to np. w oscyloskopie cyfrowym zawężone pasmo skutkuje aliasingiem.
W praktyce ten tryb nie jest często używany, głównie z powodu ograniczonej dynamiki. Praca oscyloskopu w trybie real time zazwyczaj pozwala maksymalnie zobaczyć trzecia harmoniczną - oczywiście zależnie od pasma oscyloskopu i częstotliwości badanego sygnału.


***

Oscyloskopy próbkujące, ze względu na duże pasmo, posiadają wejścia niskoomowe, najczęściej 50 Ω. Oznacza to, że najczęściej akceptowany sygnał doprowadzony do wejścia oscyloskopu zawiera sie w granicach  od 1 V do 5 V.

Oscyloskopu próbkujące stosuje się w telekomunikacji, technice mikrofalowej i refraktometrii obiciowej:
- Torów przewodów metalowych (TDR, skrót od ang.: Time-Domain Reflectometer)
- Torów światłowodowych (OTDR, skrót od ang.: Optical Time-Domain Reflectometer)
Czyli wszędzie tam, gdzie bada się powtarzalne i stabilne sygnały.


***



Update: 2015.10.19
Create: 2015.10.19
Autor: Brak komentarzy:
Etykiety: , ,

Przewody rozruchowe do samochodu

Jakie przewody rozruchowe kupić? Najlepiej żadnych - odpowiednia jakość zapewnimy sobie wykonując je we własnym zakresie.

Po pierwsze należy kupić odpowiednio solidne zaciski, które nie ulegną wypaleniu podczas przepływu prądu rozruchowego. Ochronimy też w ten sposób ołowiowe konektory akumulatora i/lub klemy, które mogą być równie delikatne. Przykład:

Trzeba jednak przed zakupem sprawdzić, czy duże konektory będą odpowiednie do naszego samochodu, czy się zmieszczą. Dopasujmy rozmiar do posiadanych, czy użytkowanych, samochodów.

Warto takie konektory jeszcze wzmocnić. Wystarczy przylutować solidną miedzianą plecionkę pomiędzy dwiema ruchomymi częściami konwektora. Wen sposób polecam szczególnie przy gorszych jakościowo konwektorach.
Przewody po zakuciu zalewam jeszcze cyną, czyli lutuję je - ale dopiero po zakuciu!

Jakim przewodem połączyć ww. konektory? 10 mm²? Może 16, 20, 25,35 lub 50 mm²? Można kupić przewód spawalniczy w solidnej izolacji odpornej na wysoką temperature i olej. Oczywiście w tym zastosowaniu czym grubsze przewody tym lepiej, ale... Gruby przewód będzie jednak ciężki (konektory muszą wytrzymać jego ciężar)  i będzie zajmować dużo miejsca w bagażniku.

Ja szczególną uwagę zwracam na długość przewodów. Nie zawsze jest możliwość by podjechać "akumulator w akumulator". Przewody trzy metrowe uważam za za krótkie. Warto zaparkować dwa samochody obok siebie, ale sprawdzić jak długie przewody są potrzebne, gdy akumulatory znajdują się po różnych, skrajnych, stronach samochodów.

Czasami występują przypadki szczególne, jak konieczność "użyczenia prądu" na leśnej ścieżce, gdy samochody stoją jeden za drugim. Należy przewidzieć takie rzadko wysterkując sytuacje, jeżeli posiadamy samochód terenowy i używamy go nie tylko dla szpanu. W takim przypadku, ponieważ przewody będą długie,  nie warto przesadzać z ich grubością - jednak powinny zapewnić zasilanie średniej mocy wyciągarki. 
Przy silniku wyciągarki o uciągu około 5,5 tony natężenie prądu wyniesie około 220 - 300 A przy maksymalnym uciągu. To niestety oznacza, że przy siedmiometrowych przewodach musza mieć grubość 35 mm² - 50 mm², ponieważ napięcie po stronie dawcy nie może spaść poniżej 12 V. Na szczęście w przypadku samochodu terenowego zazwyczaj nie ma problemu z miejscem w bagażniku.

***

Tu dochodzimy do tego, jak należy używać przewodów rozruchowych. Nie mają one zapewnić uruchomienia samochodu biorcy, który nie posiada akumulatora. Mamy wspomóc akumulator dawcy, a nie go zastąpić.
Procedura jest taka, że łączymy samochody i czekamy kilka, lub kilkanaście, minut. W tym czasie ładujemy akumulator biorcy i dopiero wspólnymi siłami dwóch akumulatorów (naładowanego i podładowanego) i jednego alternatora próbujemy uruchomić biorcę. Czym mniejszy przekrój przewodów, tym dłużej trzeba czekać.
Warto zwrócić uwagę, że łącząc akumulator naładowany i rozładowany grubymi przewodami wywołamy przepływ dużego prądu. Czym grubsze przewody, tym większe natężenie prądu przepłynie.

***

Przewody koniecznie trzeba kupić w dwóch kolorach. Ostatecznie, ale to ostatecznie można kupić w jednym kolorze, np. czarnym. Wtedy na końce przewodów "+" zakładam czerwone odcinki koszulki termokurczliwej. By nie usztywnić za bardzo przewodu można założyć np. po pięć odcinków koszulki termokurczliwej na każdy koniec zachowując miedzy nimi np. centymetrowe przerwy. Tak przygotowany przewód jest oznaczony i zachowuje elastyczność.

Wracając do wybory przekroju przewodów. Trzeba samemu dokonać wyboru wg. potrzeb. Można wspomóc się tymi obliczeniami:

Są dwa arkusze dla 12 V i 24 V - wybór jest na dole okna.

Ja rozważył bym użycie przewodów od 16 mm² do 25 mm² w zależności od długości przewodów i samochodu, który może być biorcą. Przy długich przewodach, rzędu czterech, czy pięciu metrów wybrał bym 16 mm² dla mniejszych silników benzynowych i 25 mm² dla silników diesla. Wolę poczekać kilka minut dłużej niż zajmować niepotrzebnie miejsce w bagażniku.

***


Obliczenia dla prądu przemiennego, znajdują sie w poniższym wpisie:

********

Więcej na:
Tigra / samochód

Inne wpisy:
Autor: 5 komentarzy:
Etykiety: ,
Subskrybuj: Posty (Atom)